Deutsch
English
Español
Français
Italiano
Polski
Português
Русский
Türkçe
Svenska
Chinese
MagyarTestrapport Apple MacBook Pro 17 inch 2010-04 notebook
De 17" Unibody MacBook Pro is het topmodel uit Apple's notebook-serie en, samen met de 15" MacBook Pro, de sterkste draagbare notebook met Mac OS X. Het blijft de slankste en lichtste 17" notebook in zijn prestatie-klasse.
Naast de standaard configuratie zoals hier getest, kan in de online winkel de Apple computer op enkele punten aangepast worden. Processoren, geheugen, harde schijven of SSD's en een mat beeldscherm behoren hier tot de mogelijkheden.
Behuizing
De behuizing van Apple's grootste notebook blijft ongewijzigd in het nieuwe model. De hierna volgende alinea's zijn dan ook gedeeltelijk gebaseerd op het testrapport van de 17" unibody MacBook Pro uit 2009.
De unobody behuizing wordt nog steeds uit een enkel blok aluminium gemaakt en bekoort met zijn simpele, tijdloze ontwerp. Het ontwerp is vrijwel identiek aan de kleinere MacBook, of liever nog de 15" MacBook Pro modellen - maar dan groter. Het ontwerp lijkt niet zo doordacht als in de kleinere MacBook's door de grote ruimte tussen het toetsenbord en de zijkanten. Toch blijft de 17" MacBook Pro ook na een jaar waarschijnlijk nog de mooiste 17" notebook op de markt.
De aluminium behuizing wordt vrijwel zonder fouten gefabriceerd. Typisch voor Apple zijn de tussenruimtes gelijkmatig en klein en sluit de beeldscherm deksel bijna perfect. Enkel de bodemplaat kan iets ingedeukt worden onder grote druk.
Het brede beeldscherm scharnier opent ver genoeg, maar dat gaat wellicht iets te makkelijk.
De gebruikte materialen voelen uitstekend aan. Het is altijd plezierig om op het notebook te werken. Enkel de nogal scherpe rand van de voorzijde maakt langduriger typen onplezierig. Het probleem gelukkig blijft binnen de perken door de geringe hoogte van de behuizing.
Aansluitingen
Zelfs de grote 17" MacBook Pro is wat betreft beschikbare poorten net zo karig uitgerust als zijn kleinere collega's. In tegenstelling tot zijn voorganger kan de Mini DisplayPort nu ook geluid doorgeven en kan zo met een adapter naar een volwaardige HDMI-uitgang omgezet worden.
Vergeleken met het 15" model beschikt de 17" MacBook Pro over een extra USB-poort en een ExpressCard/34-slot aan de linkerzijde. Wel ontbreekt hier de SD cardreader. Toch doorstaat de MacBook Pro de vergelijking met 17" Windows notebooks slecht. eSATA, VGA, HDMI, cardreader, docking station en extra USB-poorten zijn vrijwel gemeengoed onder deze notebooks.
De aansluitingen bevinden zich allen aan de linkerzijde van de behuizing, enkel de Kensington Lock-aansluiting is rechts geplaatst. Dit is praktisch voor rechtshandigen en ook acceptabel voor linkshandigen omdat de aansluitingen zich op het achterste gedeelte van de zijkant bevinden.
De MacBook Pro biedt de voor deze prijscategorie gebruikelijke draadloze mogelijkheden. Enigszins bijzonder is de ingebouwde Draft-N WLAN-chip van Broadcom (BCM4322), daar in Windows notebooks gewoonlijk een Intel adapter gebruikt wordt. De gigabit LAN is nu ook van Broadcom (BCM5701), waar dit bij de vorige generatie in het 9400M chipset ingebouwd zat. Verder zijn er nog Bluetooth 2.0+EDR en een unidirectionele infrarood interface voor de optionele MacRemote afstandsbediening.
De MacBook Pro 17" volgt voor de software configuratie de betreden paden van Macintosh computers. Het nieuwste Mac OS X besturingssysteem (10.6.3 Snow Leopard in dit geval) en de software suite, iLife 09 (iMovies, iPhoto, GarageBand, iWeb en iDVD), is beschikbaar voor dagelijkse werkzaamheden. Windows kan daarnaast geïnstalleerd worden bij het Boot Camp programma, zoals gebruikelijk. Maar je zult dan wel over je eigen Windows licentie moeten beschikken.
Invoerapparaten
Toetsenbord
Er zijn geen veranderingen in het chiclet-toetsenbord ten opzicht van het voorgaande model. Het toetsenbord is identiek aan alle andere MacBook Pro notebooks en heeft de van Apple bekende lay-out. In vergelijking met de witte MacBook, is de aanslag iets zachter en voelen de toetsen kwalitatief ietwat beter aan. Alles met elkaar behoort het toetsenbord van de MacBook Pro 17" tot de beste van alle notebooks die we getest hebben.
Touchpad
Het glazen touchpad (door Apple trackpad genoemd) heeft in deze recentste versie vertraagd scrollen (inertial scrolling). Dit geeft extra gewicht aan scroll-gebaren, wat vooral bij het lezen van lange (web)pagina's van pas komt. Het touchpad heeft nog steeds een uitstekend, zijdezacht oppervlak en geen aparte touchpad knoppen. Net als eerder worden een veelheid aan gebaren met maximaal vier vingers herkent.
De ondersteuning van het touchpad onder Windows is helaas nog niet zo goed als onder Mac OS X.
Beeldscherm
Het grote 17" breedbeeld LED-beeldscherm is erg helder met een gemiddelde van 293 cd/m2 en dimt automatisch dankzij een lichtsensor. De verlichting van 86% is nog steeds goed voor een scherm van dit formaat en helderheid. Toch zijn er op een zwarte achtergrond twee donkerder strepen zichtbaar van onder naar het midden.
De scherpe resolutie van 1920x1200 pixels geeft een erg groot bureaublad en maakt het mogelijk Full HD video's zonder cropping te bekijken. Het goede maximale contrast van 726:1 biedt aantrekkelijke kleuren.
| |||||||||||||||||||||||||
Helderheidsverdeling: 86 %
Helderheid in Batterij-modus: 312 cd/m²
Contrast: 726:1 (Zwart: 0.43 cd/m²)
Het kleuren gamma van het 17" LED-beeldscherm dekt bijna het gehele sRGB kleurbereik en is dan ook vergelijkbaar met het beeldscherm van de vorige MacBook Pro 17. Het kleurbereik is aanzienlijk groter dan bijvoorbeeld het standaard beeldscherm van de witte MacBook, maar het is ook een stuk kleiner dan het uitstekende RGB LED-beeldscherm van de Dell Studio XPS 16.
Je kunt nog steeds iets zien op het glanzende beeldscherm zelfs in heldere omgevingen dankzij de uitstekende gemiddelde helderheid van 293 cd/m2. De intense reflecties zijn wel erg belastend voor de ogen waardoor het niet aan te raden is langere tijd zo te werken. Diegenen die de MacBook Pro 17 vaker en voor langere periodes buiten willen gebruiken zullen zeker voor het optionele matte beeldscherm moeten kiezen.
De kijkhoeken van het Samsung LTN170CT10-paneel uit ons testmodel zijn gebruikelijk voor een TN-paneel - erg goed in het horizontale vlak. Kleurafwijkingen treden relatief snel op bij verticale hoeken. Wel kunnen de kijkhoeken voor zijn categorie als goed beoordeelt worden.
Prestaties
De vernieuwde 17" MacBook Pro wordt nu aangedreven door een Core i5 of i7 processor met geïntegreerde Intel GMA HD grafische kaart en schakelt zo nodig automatisch naar een GeForce GT330M.
De MacBook Pro 17 positioneert zichzelf zoals verwacht in dezelfde klasse als andere notebooks met een Core i5-540M in de Windows processor benchmarks, Cinebench R10 en R11.5, wPrime en het CPU-gedeelte van 3DMark06. Deze klasse loopt ver voor op de Core 2 Duo-vertegenwoordiging dankzij Hyper-Threading en Turbo Boost. Gedetailleerde resultaten kun je terugvinden op de Core i5-540M's CPU website.
We meten de applicatie prestaties onder Windows 7 met 3DMark Vantage van Futuremark. De 17" MacBook Pro geeft een goed resultaat dankzij de snelle Core i5 processor. Toch scoort het aluminium notebook een beetje minder tegenover vergelijkbaar uitgeruste Windows notebooks. Het bereikt ongeveer dezelfde score als de HP EliteBook 8440p-WJ681AW, die wel enkel is uitgerust met een Core i5-520M en geïntegreerde grafische kaart. Notebooks met een SSD in plaats van traditionele harde schijven halen aanzienlijk hogere prestaties. De Sony VAIO VPCZ11X9E/B met een 128 GB SSD in RAID is 65% sneller ondanks een gelijk geklokte GeForce GT 330M en een Core i5-520M.
Daarentegen laat deze vernieuwde MacBook Pro 17 de versie van vorig jaar, met Core 2 Duo T9550 en GeForce 9600M GT, ver achter zich. Zelfs de witte MacBook met een Core 2 Duo P8600 en GeForce 320M wordt met 41% verslagen. Dat zou ook moeten gelden voor de 13" versie. Het sneller Core i7 alternatief zou ongeveer 6% sneller moeten zijn (gebaseerd op de resultaten van de MacBook Pro 15 met een Core i7).
| PCMark Vantage Result | 5749 punten | |
Help | ||
De enige bekende applicatie benchmark voor Mac OS X is XBench, met als nieuwste versienummer 1.3. Helaas fluctueert het resultaat erg per leer, waardoor we elk apparaat ongeveer 5-10 testen en het beste resultaat als eindscore hanteren. De algehele prestaties zijn aanzienlijk verbeterd dankzij de snelle Core i5. Met de Intel grafische kaart zijn de lagere OpenGL prestaties goed zichtbaar. De verbeteringen zijn uitstekend in de threadtest (dankzij Hyper-Threading op de Core i5) en de geheugentest (dankzij de op de CPU geïntegreerde geheugencontroller).
De DPC Latency Checker tool laat geen problemen met te hoge DPC Latencies zien onder Windows. Slechts een enkele piek van 1083 microseconden word waargenomen. Voor het overige blijven de balken in de groene zone, onder de 500 microseconden.
De lager geklokte NVIDIA GeForce GT 330M in de MacBook Pro 17 geeft een merkbare prestatieverbetering vergeleken met de oudere GeForce 9600M GT. De GT 330M is 15% sneller in 3DMark06 en ook in 3DMark Vantage is hij 15% sneller dan de 9600M GT in de vorige MacBook Pro. Het energieverbruik is vergelijkbaar dankzij het 40nm fabricageproces.
De GT 330M op de referentie kloksnelheid (zoals in Samsung's NP-R780) haalt een 6-8% hogere score in 3DMark06, en 15% meer in de 3DMark Vantage GPU test. De prestaties van de MacBook Pro 17 in synthetische benchmarks zijn dan ook significant hoger dan het vorige model, maar niet op het niveau dat de GT 330M normaliter toelaat.
Een kenmerk van de nieuwe 17" MacBook Pro is automatisch grafische kaart schakelen. Dit werkt echter enkel onder Mac OS X en zorgt ervoor dat de op de processor geïntegreerde Intel HD grafische kaart gebruikt wordt wanneer er vrijwel geen grafische belasting is.
De GT 330M plaatst zichzelf duidelijk boven de geïntegreerde Intel grafische kaart in de grafische subtests van de erg fluctuerende XBench 1.3. Het is 3,3 keer sneller in OpenGL en nog steeds 23% sneller in de User Interface test.
Helaas konden we niet een vergelijking tussen beide grafische oplossingen in Cinebench R11.5 uitvoeren. De OpenGL van de Intel grafische kaart gaf teveel afwijkingen in het beeld om tot een vergelijking te kunnen komen (beeldverwerking fouten, zie ook screenshots met rode pixels). In vergelijking met de witte MacBook, plaatst de GT 330M zich met 15,08 punten boven de GT 320M met 11,24 punten.
In tegenstelling tot XBench, scoort de Intel HD grafische kaart met 3454 punten niet heel veel slechter dan de GT 330M (5140 punten) in de Cinebench 10 Shading test. Overigens scoort de oude 9400M bijna hetzelfde als de GT 330M met 4000-4900 punten. De 9600M GT haalt zelfs meer met 5100-6200 punten. Dit kan enkel verklaart worden door verschillende driver versies. Zo scoort bijvoorbeeld de GeForce 320M in de nieuwe MacBook 4465 punten.
De ingebouwde harde schijf van Hitachi presteert gemiddeld voor een harde schijf met een rotatiesnelheid van 5400 rpm met een gemiddelde leessnelheid van 62,4 MB/s. Een voordeel van de 500 GB HDD is zijn stille werking. Omdat er helaas één HDD bay beschikbaar is zul je de Hitachi HDD moeten vervangen voor een upgrade naar, bijvoorbeeld, een snellere SSD.
Gaming Performance
De lager geklokte GeForce GT 330M is niet noodzakelijkerwijs een snelle gaming grafische kaart. Hij bevind zich tussen een standaard geklokte GT 325M en GT 330M en onder de Mobility Radeon HD 5650. Veeleisende games zijn dan ook enkel soepel speelbaar op lagere detailinstellingen (zoals in Battlefield Bad Company 2). Oudere of minder veeleisende games kunnen echter soepel op hoge detailinstellingen gespeeld worden (zoals de Sims 3). In vergelijking met 17" Windows notebooks, die in deze prijsklasse meestal met een grafische kaart uit prestatie categorie 1 uitgerust zijn, zijn de prestaties aanzienlijk slechter.
| 3DMark 06 Standard Score | 6032 punten | |
| 3DMark Vantage P Result | 2356 punten | |
Help | ||
| lage | gem. | hoge | ultra | |
|---|---|---|---|---|
| World of Warcraft (2005) | 208 | 157 | 42 | |
| Supreme Commander - FA Bench (2007) | 38.6 | 27.5 | 22.1 | |
| Call of Duty 4 - Modern Warfare (2007) | 189 | 60 | 35 | |
| Colin McRae: DIRT 2 (2009) | 98.4 | 42 | ||
| Resident Evil 5 (2009) | 83.1 | 31.7 | 17.9 | |
| Battlefield: Bad Company 2 (2010) | 52 | 28 | 20 | 11 |
| Metro 2033 (2010) | 33 | 23 | 10 |
De GeForce GT 330M kan duidelijk claimen de snelste notebook grafische kaart in MacBook's onder Mac OS X te zijn door het gebrek aan concurrentie. De OpenGL prestaties zijn voldoende om Half Life 2 op hoge detailinstellingen in SXGA soepel te spelen. De prestaties zijn echter aanzienlijk beter onder Windows 7 en laten het ook toe om op de standaard resolutie van het beeldscherm te spelen.
Video tests
Zoals al het geval in de 15" versie, heeft de 17" MacBook Pro geen problemen met het afspelen met HD films. In het geval dat de grafische kaart niet benut wordt (slechts enkele formaten onder Mac OS X), is de processor krachtig genoeg om elke video soepel af te spelen.
Eén van de innovaties van de vernieuwde MacBook Pro 17 is het automatisch schakelen tussen de GeForce GT 330M en de geïntegreerde Intel HD grafische kaart. Er zijn geen flikkeringen of latencies ondanks het gebruik van multiplexers. Mac OS X staat echter maar twee modi toe: NVDIA grafische kaart altijd aan, of automatisch schakelen. Wel kan er handmatig geschakeld worden met de open source tool gfxCardStatus. Dit werkt zelfs tijdens Half Life 2 (van Intel naar NVIDIA) zonder flikkeringen of problemen gedurende de test.
Normaliter wordt er bij elke 3D applicatie automatisch naar de GeForce 330M geschakeld. Het ontbreken van de mogelijkheid om handmatig naar de GMA HD te schakelen komt mogelijk ook door de nog niet perfect geïmplementeerde Intel OpenGL driver. Wanneer je schakelt naar de Intel grafische kaart met gfxCardStatus, zullen je enkele grafische fouten opvallen, bijvoorbeeld in Half Life 2. Cinebench R11.5 breekt de OpenGL test zelfs af door een te groot verschil met het referentiebeeld (zie screenshot).
De enige toepassing waarbij er altijd gebruik gemaakt moet worden van de GT 330M is bij gebruik van een extern beeldscherm. De Mini DisplayPort is blijkbaar rechtstreeks, zonder multiplexer, op de GeForce GT 330M aangesloten. Maar dit is ook het geval in vele Optimus notebooks.
Emissies
Systeem geluid
Beide ventilatoren in het gebied vlak voor het beeldscherm roteren afhankelijk van de belasting traploos met 2000 - 5370 toeren per minuut. Ze blijven zonder (hoge) belasting altijd op het laagste niveau en zijn alleen licht hoorbaar op een afstand van 15 cm in een stille omgeving.
Onder Mac OS X blijft de MacBook Pro zelfs onder belasting relatief stil. De ventilatoren draaien met 2700 - 4000 rpm (32-40 dB(A)) in Half Life 2 en blijven discreet onder de spelgeluiden.
Het aluminium notebook bereikt enkel zijn maximale volume onder Windows 7. De ventilatoren zijn met 5370 rpm erg hoorbaar en meten 48,3 dB(A). De geluid wordt echter niet onplezierig (stille, hoge frequenties).
Geluidsniveau
| Onbelast |
| 30.2 / 30.4 / 30.6 dB (A) |
| Belasting |
| 38 / 48.3 dB (A) |
 | ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min:  , med:  , max:  (15 cm afstand) | ||
Temperatuur
De oppervlak temperaturen van de aluminium MacBook Pro zijn altijd een onderwerp van discussie. Apple maakt voor de koeling bewust gebruik van de behuizing om zo het volume van de ventilatoren te minimaliseren. In sommige gevallen stijgt hierdoor de temperatuur van de behuizing, vooral onder Mac OS X, en blijven de ventilatoren stil.
De onderkant wordt eigenlijk nooit koel, maar met een maximum van 42°C zijn er ook geen brandwonden te verwachten. De belangrijke polssteun blijft altijd een stuk koeler en wordt nooit onplezierig in gebruik. Toch raden we het gebruik aan van smcFanControl wanneer de notebook op schoot gebruikt wordt. Hiermee kan de snelheid van de ventilatoren handmatig ingesteld worden. Zo kan er ook met belasting een koele behuizing verkregen worden - natuurlijk ten koste van het systeem geluid.
De interne temperaturen blijven na verscheidene uren van belasting met Furmark en Prime95 binnen de grenzen. Zowel de maximale temperaturen tijdens korte pieken (CPU 90°C, GPU 86°C) als de stabiele temperaturen gedurende lange perioden (CPU 83°C, GPU 82°C) zijn niet alarmerend hoog.
(±) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 45 °C / 113 F, vergeleken met het gemiddelde van 40.5 °C / 105 F, variërend van 21.2 tot 68.8 °C voor de klasse Gaming.
(±) De bodem warmt op tot een maximum van 42 °C / 108 F, vergeleken met een gemiddelde van 43.2 °C / 110 F
(±) Bij onbelast gebruik bedraagt de gemiddelde temperatuur voor de bovenzijde 35.1 °C / 95 F, vergeleken met het apparaatgemiddelde van 33.9 °C / 93 F.
(+) De handpalmsteunen en het touchpad bereiken maximaal de huidtemperatuur (35 °C / 95 F) en zijn dus niet heet.
(-) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 28.9 °C / 84 F (-6.1 °C / -11 F).
Luidsprekers
Het ingebouwde luidspreker systeem klinkt erg goed voor een behuizing met zo'n lage hoogte. Het kan externe luidsprekers, zoals de Logitech Lapdesk, niet bijbenen maar het geproduceerde geluid is ruim voldoende voor niet-veeleisende achtergrond muziek en voor films. De luidsprekers zijn ook redelijk luid met een maximum van 90 dB (afstand: 15cm) (luider dan de luidsprekers in de witte MacBook).
De analoge / optische audio uitgangen zijn overtuigend wanneer we testen met een Sennheiser PXC 250 koptelefoon en bieden een storingsvrij, analoog signaal.
Batterijlevensduur
De nieuwe, Core i5 gebaseerde, MacBook Pro 17 heeft een beetje extra looptijd verkregen in idle-modus (van iets meer dan 9 uur in de voorloper naar iets meer dan 11 uur). Dit kan toegeschreven worden aan de Core i5, met geïntegreerde Intel HD grafische kaart, gefabriceerd op 32nm. De andere metingen bleven ongeveer hetzelfde, maar met aanzienlijk hogere prestaties. De MacBook Pro 17 is goed toegerust voor alledaags gebruik met een 4-5 uur looptijd bij maximale helderheid en zou ook zijn prestaties langer moeten blijven halen door een beloofde 1000 laadcycli.
De MacBook Pro 17's korte batterijlevensduur onder Windows, zoals bij alle Apple notebooks, was ook opvallend. We halen een maximale batterijlevensduur van slechts 5,5 uur in de Reader's Benchmark.
De geïntegreerde en niet-vervangbare batterij was in 3 uur en 16 minuten opgeladen.
Het energieverbruik is een stuk lager dan het model uit 2009 met een NVIDIA chipset door de geïntegreerde grafische kaart en de economische Core i5 (wanneer niet belast). Het 17" notebook is extreem zuinig met 7,7 watt zonder backlight, WLAN en Bluetooth. Zodra de NVIDIA grafische kaart toegevoegd wordt, stijgt dit met 3 watt. We haalden een minimum van 17,2 watt onder Windows. We zien dan ook een bijna perfecte optimalisatie in Mac OS X voor de gebruikte hardware.
De reden voor throttling van de componenten is goed zichtbaar onder volle belasting. Furmark en Prime95 hebben samen 80,9 watt nodig. Echter heeft Prime95 (CPU belasting) in zijn eentje 83 watt nodig. Om de 85 watt adapter niet te overbelasten, laat Apple kennelijk de componenten langzamer lopen bij gelijktijdige volle belasting van CPU en GPU (zoals ook gezien kan worden met TMonitor).
| Uit / Standby | 0 / 0.4 Watt |
| Inactief | 7.7 / 16.6 / 24 Watt |
| Belasting |
70 / 83 Watt |
   
| |
Samenvatting
De MacBook Pro 17 is sneller en ook wat ergonomischer, door de nieuwe Core i processoren en de GeForce GT 330M. Je krijgt gemiddeld wat extra batterijlevensduur door het nu automatisch schakelen tussen de geïntegreerde en dedicated grafische kaart. Tot zover de verbeteringen in vergelijking met het model uit 2009.
De bekende voordelen van de slanke en lichte 17-incher blijven. De unibody behuizing fascineert nog steeds en is nog niet geïntroduceerd door de concurrentie. De uitstekende invoerapparaten, het lage systeem geluid, de lange batterijlevensduur en het erg goede beeldscherm zijn ook grote pluspunten van het 17-inch notebook.
Het grootste punt van kritiek is de throttling die bij gelijktijdige belasting van processor en grafische kaart optreed om de voedingsadapter niet te overbelasten. Apple zou simpelweg een voedingsadapter met meer vermogen moeten meeleveren. Het kleine aantal aansluitingen en de scherpe rand aan de voorzijde moeten ook vermeld worden.
Ook vraagt Apple een hoog bedrag voor het uitstekende DTR notebook. Door het gebrek aan concurrentie (zelfs aan Windows-zijde), zijn er vrijwel geen noemenswaardige alternatieven (17" workstations zoals Dell's Precision of Lenovo's W-modellen met een vergelijkbare bouwkwaliteit zijn voor het grootste gedeelte gelijkwaardig, maar niet wat betreft de mobiliteit).
Als je al een unibody MacBook Pro 17 hebt, hoef je enkel te updaten wanneer je meer prestaties nodig hebt. Gebruikers van voor de unibody-periode hebben aanzienlijk meer reden om het nieuwe model aan te schaffen.
