Testrapport HP EliteBook Folio 9470m Ultrabook
Het originele testrapport in het Duits vind je hier.
Wat de compacte auto is voor de auto-industrie, is de 14 inch klasse voor mobiele computers. Van Lenovo is de T-serie de ultieme zakelijke computer in deze klasse (T430, T430s, T430u). Dit formaat blijkt zelfs zo lucratief dat Lenovo naast de werkpaarden een luxe versie introduceert: de ThinkPad X1 Carbon.
Directe concurrenten zijn de Lenovo ThinkPad T430s, T430u, ThinkPad X1 Carbon en de Dell Latitude E6430s. Deze dure 14 inch zakelijke systemen beschikken over veel poorten en claimen krachtige prestaties te leveren en een behuizing van uitstekende kwaliteit te bieden. Van de premium notebooks vormen ook de Samsung Series 9 900X3C, Apple MacBook Pro 13, Dell XPS 13 (eind 2012) en de Asus Zenbook Prime UX31A directe concurrentie. Deze 13.3 inch modellen beschikken over minder poorten, maar zijn goed vergelijkingsmateriaal qua kwaliteit van behuizing. Bij deze modellen speelt tevens mee dat ze ontworpen zijn om indruk te maken.
Behuizing
Nadat de Folio 9470m business ultrabook van HP enkele maanden geleden werd aangekondigd duurde het nog lang voordat hij in verkrijgbaar was in webshops. Windows 8 was niet het probleem, want Windows 7 Professional is nog steeds het standaard geïnstalleerde besturingssysteem. Een Windows 8 recovery DVD wordt wel meegeleverd. Maar het wachten werd uiteindelijk beloond. Wat uit de simpele verpakking tevoorschijn komt is een ultrabook van gemiddeld gewicht (1640 gram), die met een gemeten hoogte van 23 millimeter (inclusief pootjes) niet zo dun is als een ultrabook kan zijn (doorgaans 15 tot 20 mm). Goed uitgeruste dunne, zakelijke modellen als de niet-ultrabook Dell Latitude E6430s (2080 g) zijn zelden lichter. De X1 Carbon (1347 g) is een uitzondering, want de ThinkPad T430u (1900 g) of ThinkPad T430s (1790 g) bijna net zo zwaar zijn als normale 14 inch modellen. Alleen de elegante 13.3 inch UX31A en XPS 13 (1400 g) zijn lichter, wat uiteraard komt door hun kleinere afmetingen.
Een ding is zeker: HP heeft de materialen, kwaliteitseisen en de stevigheid van de volwassen EliteBook serie succesvol overgezet naar een dunner formaat apparaat, terwijl de concessies die ze daarbij hebben moeten doen acceptabel zijn. Een gevolg is dat het gewicht iets hoger is dan dat van ultrabooks gericht op consumenten. Daarnaast kan de basis-unit van de behuizing enigszins verbogen worden, wat met een aluminium unibody niet mogelijk is. Wanneer je de behuizing links en rechts met beide handen vastpakt, kan de basis-unit in kleine mate verdraaid worden. Toch is de behuizing zeer stevig, zeker gezien de uitgebreide mogelijkheden voor upgrades en onderhoud.
De onderzijde bestaat uit drie panelen. De eerste is om de batterij te verwijderen en wordt losgemaakt door een slider in te drukken. De andere twee covers zitten met enkele schroeven vast. HP heeft veel moeite gestoken in het stevig vastzetten van deze covers. De covers, voorzien van een rubber-achtige magnesium materiaal (grip) coating, klikken stevig vast aan een aantal haken. Een mechanisch simpele oplossing, maar zelfs onvoorzichtige gebruikers zullen dit met moeite kapot maken.
Of het nou gaat om het toetsenbord, touchpad, de onderzijde of het gebied waar de polsen op rusten: geen enkel oppervlak geeft mee. De scharnieren (volledig van metaal, maar niet massief) houden het scherm zeer stevig op zijn plek en laten een maximale openingshoek van exact 140 graden toe. Uiteindelijk kantelt het schermcover iets onder de onderzijde, maar raakt daarbij niet de ondergrond.
Het schermcover is niet zo goed opgewassen tegen verbuigen als we gewend zijn van de stevige EliteBooks. De aluminium oppervlakken geven mee en de constructie kan in zekere mate verbogen worden door het schermcover aan de hoeken vast te pakken. Rond het gehele scherm loopt een rubberen rand die precies met de basis-unit is uitgelijnd. Daardoor kan het scherm zonder direct gevaar voor schade met wat grotere kracht worden dichtgeklapt. Zoals we gewend zijn van de EliteBooks heeft ook het scherm van de Folio geen sluitingsmechanisme.
Een klein randje aan de bovenkant van het schermcover zorgt ervoor dat het scherm iets gemakkelijk opengeklapt kan worden. Opvallend is dat de Folio 9470m bijna volledig van een dunne, rubberen coating is voorzien. Dit materiaal voelt zacht aan, biedt grip en voorkomt vingerafdrukken. De zijkanten van de behuizing zijn niet van deze coating voorzien. Onze conclusie is dat HP een stevige en kwalitatief hoogwaardige 14 inch behuizing heeft gebouwd, die het ruwe zakelijke leven ook zonder beschermend cover zal overleven.
Connectiviteit
De ultrabook heeft geen optische drive en dat zorgt voor een stevigere behuizing en meer poorten. HP rust 12 inch modellen (EliteBook 2570p) nog wel steeds hiermee uit en dat levert een stuk dikkere behuizing op. De 9740m heeft geen HDMI poort, maar is voorzien van een meer business gerichte DisplayPort. Oudere monitoren en beamers kunnen via VGA worden aangesloten. De directe business concurrenten zijn vergelijkbaar: Lenovo ThinkPad T430s (aleen VGA, docking station poort, Thunderbolt), ThinkPad T430u (Mini-DisplayPort, HDMI), ThinkPad X1 Carbon (alleen Mini-DisplayPort), Dell Latitude E6430s (HDMI, VGA, eSATA, docking station poort, ExpressCard34), Latitude 6430u (VGA, HDMI).
De situatie is compleet anders als we de consumenten ultrabooks bekijken: Samsung Series 9 900X3C en 900X4C (Micro HDMI, Mini VGA), Apple MacBook Pro 13 (FireWire 800, Thunderbolt), Dell XPS 13 (Late 2012) (Mini-DisplayPort), Fujitsu LifeBook U772 (HDMI), Asus Zenbook Prime UX31A (Micro-HDMI, Mini-VGA). Onze indruk is dat docking station poorten zelfs bij de echte business notebooks zeldzaam worden, want alleen de Latitude E6430s en T430s hebben er een.
Nu we het toch over docking stations hebben: het HP Ultra-Slim docking station is compatibel met de Folio Elitebook en alleen met de Folio. In tegenstelling tot de niet-ultrabooks bevindt de docking station poort zich niet aan de onderkant, maar rechterzijde van de behuizing. Dit docking station is verkrijgbaar vanaf €175 en breidt het aantal poorten uit. Daartoe behoren geen interfaces die niet op de ultrabook zelf beschikbaar zijn.
Communicatie
De duurste versie van de Folio 9470m is uitgerust met een HSDPA modem. Ons model is hier met antennes en een simkaart slot uitsluitend op voorbereid. Voor de 3G versie rekent HP slechts €50 extra, maar gezien de hoge prijs hadden we verwacht dat dit modem tot de standaard uitrusting zou behoren.
Maar goed, we zijn er nog niet: Bluetooth 3.0, Draft-N WLAN en Gigabit Ethernet zijn uiteraard verplichte nummers. De hoogwaardige Intel Centrino Advanced-N 6235 heeft zeer goed bereik: de verbinding op 3 meter afstand is uitstekend (5 balkjes) en boven (10 m, 5 balkjes) en buitenshuis nog steeds goed (15 m, 3 balkjes) tot voldoende (40 m, 1 balkje). Het zendvermogen van de router (Fritz!Box 7270) is ingesteld op 50%.
Beveiliging
Een SmartCard lezer kan gebruikt worden om in te loggen. De Trusted Platform Module (TPM) maakt unieke identificatie van de ultrabook in een netwerk mogelijk (ook internet, bijvoorbeeld data encryptie) en de Intel vPro-CPU staat onderhoud op afstand toe. Het beveiligingscentrum bestaat uit de beveiligingstools Administrator Console en Security Manager. Er zijn zeer gedetailleerde instellingen voor encryptie, authenticatie en privacy.
Onderhoud en Beheer
Zoals bij alle EliteBooks biedt de BIOS extreem uitgebreide configuratiemogelijkheden voor hardware en beveiligingsopties. Zo kan de "Fan Always On When AC" optie met een simpele muisklik uitgeschakeld worden. Het uitgebreide beheer van hardware instellingen (bijv. Turbo Boost deactiveren) is bij consumenten ultrabooks gewoon niet mogelijk.
Garantie
De standaard garantieperiode bedraagt slechts 12 maanden. Dat lijkt weinig in deze prijsklasse. De reden hiervoor is het concept van optionele care packs voor zakelijke klanten. Afhankelijk van de gewenste zekerheid kan de garantie tot 5 jaar met on-site service worden uitgebreid.
Invoerapparatuur
Toetsenbord
HP voorziet de 14 inch ultrabook van een toetsenbord met losstaande toetsen dat zo'n 2 millimeter in de behuizing verzonken is. Daardoor is er geen hoogteverschil tussen de toetsen en het gebied rond het toetsenbord. De basis van het toetsenbord is stevig met als resultaat een stevige toetsaanslag. Typen op dit toetsenbord gaat wel gepaard met enig geluid; je hoort een gedempt klikgeluid van matig geluidsniveau. De toetsen hebben geen concave vorm en zijn dus volledig vlak aan de bovenkant.
De ruime layout maakt gebruik van de ruimte in de 14 inch behuizing waarbij de Page up/down toetsen zich helemaal rechts bevinden. De linker en rechter cursortoets zijn van normale grootte, maar de omhoog en omlaag toets zijn half zo groot. Voor ons lijkt dit een handige indeling van de cursortoetsen. De Enter toets is een beetje smal, maar de Shift en Ctrl toetsen zijn van normale afmeting.
De lengte van de toetsaanslag en het drukpunt zijn beide duidelijk, zodat je tijdens het typen goede feedback krijgt. De lange toetsaanslag van een desktop toetsenbord kan echter niet geëvenaard worden. De verlichting van het toetsenbord heeft drie standen en kan ook volledig uitgeschakeld worden (Fn toets). Daardoor kan de helderheid precies naar eigen wens ingesteld worden.
Touchpad
Het Dual-Pointing concept bestaat uit een touchpad en pointing stick. Dit is een verplicht nummer voor de zakelijke klasses van HP, Lenovo en Dell. Uit technisch oogpunt hebben we dus vier apparaten die onafhankelijk ingesteld, bediend en uitgeschakeld kunnen worden (toetsen boven touchpad, onder touchpad, pointer en touchpad zelf). Dat klinkt gecompliceerd, maar is zeer gemakkelijk. Wie de pointer niet gebruikt kan deze gewoon uitschakelen. Hetzelfde geldt voor het touchpad, die met een dubbele klik op de sensor linksboven snel gedeactiveerd kan worden.
Het LuxPad V1.3 van Synaptics ondersteunt multi-touch gestures als scrollen, zoomen en swipen. De klassieke met een vinger bedienbare scrollbalken kunnen ook geactiveerd worden. Het touchpad heeft een glad oppervlak dat afwijkt van het gebied er omheen. Dankzij de duidelijk voelbare rand en grote muisknoppen is het touchpad zelfs in het donker niet te missen. We zijn zeer positief over de lange aanslag van alle vier de muisknoppen. Dankzij het duidelijke drukpunt en de gedempte, stille aanslag krijgen we goede feedback.
De concurrentie doet het doorgaans niet slechter als het op invoerapparatuur aankomt, maar overigens ook niet beter. We zien vooral verschillen bij de pointers, de concave vorm van de toetsen en het gebruik van het hele touchpad als muisknop: Lenovo ThinkPad T430s (pointer, concaaf), ThinkPad T430u (pointer, convex, touchpad als muisknop), ThinkPad X1 Carbon (pointer, concaaf, touchpad als muisknop), Dell Latitude E6430s (pointer, concaaf), Latitude 6430u (pointer, concaaf). Er zijn geen consumenten ultrabooks met een pointer, maar ze hebben wel allemaal een touchpad dat dienst doet als muisknop. Concave toetsen zijn zeldzaam, maar de Dell XPS 13 (Late 2012) heeft het.
Beeldscherm
Het 14 inch HD scherm van de EliteBook Folio heeft een resolutie van 1366x768 pixels (16:9). Deze lage resolutie, waarvoor HP geen andere opties biedt, kan een serieus nadeel zijn bij het werken met grote Excel bestanden, het werken in een websysteem, of bij gebruik van software met vaste venter afmetingen (data capturing, opslag, ERP tools, SAP, MS Dynamics,...). Het aantal pixels in de hoogte is vaak de beperking, waardoor je constant op en neer moet scrollen. 1600x900 pixels (T430s, X1 Carbon, Samsung 900X3C, 900X4B) zou een goed compromis zijn, terwijl full HD (UX31A) misschien voor sommigen ideaal is. In de business categorie is er geen enkel model met deze resolutie.
Je krijgt een anti-glare beeldscherm. Van de directe concurrentie vormen de Dell XPS 13 en Apple MacBook Pro 13 met hun glare panelen een uitzondering. De anti-glare laag voorkomt reflecties, maar de contrast ratio van het paneel is met 282:1 laag. Met uitzondering van de X1 Carbon hebben de panelen in alle 14 inch business concurrenten een lage contrast ratio. Dat resulteert in bleke kleuren en soms vage contouren. De vaak goedkopere consumenten modellen hebben deels een stuk betere beeldschermen (UX31A, Samsung 900X3C, 900X4B: IPS of PLS).
| |||||||||||||||||||||||||
Helderheidsverdeling: 84 %
Helderheid in Batterij-modus: 168 cd/m²
Contrast: 282:1 (Zwart: 0.77 cd/m²)39.06% AdobeRGB 1998 (Argyll 2.2.0 3D)
56.5% sRGB (Argyll 2.2.0 3D)
38% Display P3 (Argyll 2.2.0 3D)
Gebruikers die op professioneel niveau aan beeldbewerking doen zullen teleurgesteld zijn in het HD scherm, want het sRGB kleurenspectrum kan bijvoorbeeld niet geheel worden weergegeven. Dat geldt niet voor alle ultrabooks, zoals in de vergelijking van de ThinkPad X1 Carbon (HD+) en Folio 9470m is te zien (grafiek 3).
De drie afbeeldingen hier beneden laten de kleurenanalyse zien we hebben uitgevoerd met de i1 Pro 2 photo spectrometer en CalMAN 5 software. In het standaard kleurenprofiel van HP zien we dat de weergave van grijswaarden zwak is. Met name medium grijstinten laten een DeltaE (2000) van meer dan 15 zien(gemiddeld 16.35). Na kalibratie is de DeltaE verlaagd tot 5.78 (gemiddeld, zie afbeelding 4). Opvallend: met 8817 K is het witte punt duidelijk verschoven richting het blauwe gebied (te koel, beter: Asus UX31A; 5500K). De kalibratie vermindert de blauwe waas (kleuren zien er zichtbaar warmer uit) en verschuift het witte punt terug naar 7427 K.
Het helderheidsniveau van het 14 inch scherm is met een gemiddelde van 200 cd/m² van hetzelfde niveau als die van de T430u en E6430s. De T430s (251/280) en X1 Carbon (288/311) hebben een helderder scherm, met name tijdens werken op de batterij; de Folio 9470m haalt in dat geval 168 cd/m² (meetpunt: centrum). Dat is voldoende voor op kantoor of in een vliegtuig, maar in direct zonlicht zorgt het voor problemen. Een perfecte notebook voor gebruik buitenshuis moet een helderheidsniveau van 250 and 300 cd/m² hebben. Helaas is er geen mogelijkheid om de helderheid tijdens werken op de batterij te verhogen. Tot slot, er is geen omgevingslichtsensor ingebouwd.
Het lage helderheidsniveau lijkt een traditie bij HP: de EliteBook 2170p (11.6-inch, 2012) haalde 160 cd/m², de 2560p (12.5-inch, 2011) net 150 cd/m² (aan het lichtnet & batterij). De 2570p (2012) zet de minder leuke traditie voort met een niveau van 165 cd/m². In de volgende foto's is de consequentie voor dagelijks gebruik te zien: zelfs op een bewolkte dag is het scherm niet helder genoeg om comfortabel te kunnen werken. Van opzij naar het scherm kijken zorgt ervoor dat alles er donkerder uitziet.
Wat betreft de kijkhoeken van de Folio 9470m met zijn TN paneel zijn deze net zo slecht als die van het 11.6 inch scherm in de 2170p. Beide hebben beperkte verticale en horizontale kijkhoeken, net als de meeste andere concurrenten. Horizontaal valt het nog mee, totdat het beeld begint te vervagen bij een afwijking van meer dan 45 graden. Tot 65 graden afwijking is de content nog redelijk goed te herkennen.
Bijna alle concurrenten in de business categorie doen het op dit gebied net zo slecht. Uitzondering is de X1 Carbon met een TN paneel van hoge kwaliteit. Daardoor zijn de kijkhoeken van dit scherm een stuk ruimer. De ruime kijkhoeken van IPS (UX31A) of PLS schermen (Samsung Series 9 900X3C en 900X4C) worden door geen enkele van de concurrenten geëvenaard. Een vergelijkbare note/ultrabook met IPS scherm zou de nog steeds verkrijgbare, oudere ThinkPad X230 zijn (zeer helder scherm, 12.5 inch).
Prestaties
De Intel Core i5-3427U (1.80 GHz) is een versie van de veel gebruikte i5-3317U (1.7 GHz, turbo tot 2.6 GHz), maar dan met een hogere kloksnelheid.Beide zijn Low-Voltage processors (17 Watt TDP) voor subnotebooks. Met Turbo Boost kan de 3427U zijn kloksnelheid tot 2.8 GHz verhogen (single thread en bij voldoende koeling). In de CPU zit ook de HD Graphics 4000 (single channel) en de CPU kan een beroep doen op 4 GB werkgeheugen. Desgewenst kan gemakkelijk een tweede 4 of 8 GB module worden bijgeplaatst (16 GB totaal is mogelijk). Dat maakt ook dankzij dual channel mode de GPU sneller (meer informatie in hieronder).
Een 180 GB doet dienst als medium voor massaopslag (Intel SSD 520 Series SSDSC2BW180A3L, 2.5 inch SATA). Dit is de grootst leverbare opslagcapaciteit van dit model (US: 256 GB). Er is een lege mSATA poort die gebruikt kan worden om de opslagcapaciteit te vergroten. In de BIOS kan deze poort geactiveerd of gedeactiveerd worden, dus we nemen aan dat hij volledig functioneel is. De "goedkopere" 9470m versie (ongeveer €1370) heeft alleen een conventionele 500 GB harde schijf aan boord.
Processor
De i5-3427U is de enige processor waarmee de EliteBook wordt geleverd (in Duitsland, in de US ook met i3 of i7). HP biedt hier dus geen Core i7 processor aan, maar uit de resultaten van de Cinebench R11.5 CPU multi-test blijkt duidelijk waarom: de Samsung Series 9 900X3C (+2%) en de Dell XPS 13 (eind 2012) (+3%), beide met een i7-3517U, zijn maar net iets sneller. Zelfs systemen met een i5-3317U zijn niet veel langzamer (-8%), dus een trade-off tussen de twee populaire Low-Voltage i5 processors lijkt overbodig.
De 14 inch ThinkPad T430s en Latitude E6430s beschikken over een standaard voltage processor en dat is duidelijk te zien in de benchmarks. Ze zijn tot 30% sneller in de Cinebench R11.5.
De Turbo Boost functie van de CPU (tot 2.8 GHz) werkt zeer goed. De kloksnelheid bleef tijdens het testen stabiel op 2.6 GHz, wat in het Turbo Boost bereik ligt. De HD 4000 grafische kaart presteert minder dan identieke geïntegreerde GPU's (-16 tot -42%). De reden is de single channel geheugen interface en niet de kloksnelheid, die 1150 MHz is. De ThinkPad T430s (single channel) en Latitude E6430s laten in het OpenGL overzicht zien dat de HD 4000 in een standaard voltage Core i5 processor niet per se sneller is dan in een 3xxxU processor. Tot slot: de Cinebench R11.5 resultaten waren tijdens werken op de batterij hetzelfde.
| Cinebench R11.5 | |
| CPU Multi 64Bit (sorteer op waarde) | |
| HP EliteBook Folio 9470m H4P04EA | |
| Asus Zenbook Prime UX31A | |
| Lenovo ThinkPad T430u | |
| Samsung 900X4C-A04DE | |
| Fujitsu LifeBook U772 | |
| Lenovo Thinkpad X1 Carbon N3N34GE | |
| Apple MacBook Air 13 inch 2012-06 MD231LL/A | |
| Samsung 900X3C-A04DE | |
| Dell XPS 13 | |
| Dell Latitude E6430s | |
| Lenovo ThinkPad T430s | |
| OpenGL 64Bit (sorteer op waarde) | |
| HP EliteBook Folio 9470m H4P04EA | |
| Asus Zenbook Prime UX31A | |
| Lenovo ThinkPad T430u | |
| Samsung 900X4C-A04DE | |
| Fujitsu LifeBook U772 | |
| Lenovo Thinkpad X1 Carbon N3N34GE | |
| Apple MacBook Air 13 inch 2012-06 MD231LL/A | |
| Samsung 900X3C-A04DE | |
| Dell XPS 13 | |
| Dell Latitude E6430s | |
| Lenovo ThinkPad T430s | |
Algemene prestaties
PCMark 7 en PC Mark Vantage geven een beeld van de prestaties van het gehele systeem. We testen de Folio 9470m met fabrieksinstellingen in Windows 7, dis de voor Windows 7 geoptimaliseerde Vantage benchmark werkt in dit geval. Het resultaat van 4168 punten is niet hoger dan die van vergelijkbare systemen, maar de EliteBook komt gevaarlijk dicht in de buurt van de meeste concurrenten. Voor krachtigere prestaties is de Latitude E6430s een interessant systeem. Met zijn Samsung SSD PM830 en dual channel geheugen is hij een stuk sneller, maar minder duur. De ThinkPad X1 Carbon, LifeBook U772 (14 inch) en Zenbook Prime UX31A, allemaal met andere SSD's (Micron, ADATA, SanDisk), zijn ook sneller.
| PCMark Vantage Result | 12265 punten | |
| PCMark 7 Score | 4168 punten | |
Help | ||
| PCMark 7 - Score (sorteer op waarde) | |
| HP EliteBook Folio 9470m H4P04EA | |
| Apple MacBook Air 13 inch 2012-06 MD231LL/A | |
| Lenovo ThinkPad T430u | |
| Lenovo ThinkPad T430s | |
| Samsung 900X3C-A04DE | |
| Dell XPS 13 | |
| Samsung 900X4C-A04DE | |
| Fujitsu LifeBook U772 | |
| Lenovo Thinkpad X1 Carbon N3N34GE | |
| Asus Zenbook Prime UX31A | |
| Dell Latitude E6430s | |
Massaopslag
Zorgt de Intel SSD 520 Series (SSDSC2BW180A3L, 180 GB) voor de matige resultaten? Nee, want met 443 MB/s (seq. lezen) en 19 tot 22 MB/s in de 4K-Read-Test kan hij de snelste SSD's bijhouden, zoals in de storage score van de PCMark benchmark te zien is. Met uitzondering van de 900X4C-A04DE (-34%) en Apple MacBook Pro 13 (-21%) scoren alle systemen vergelijkbaar. Meer informatie over de prestaties van SSD's vind je in onze SSD-benchmark lijst.
| PCMark 7 - System Storage (sorteer op waarde) | |
| HP EliteBook Folio 9470m H4P04EA | |
| Samsung 900X4C-A04DE | |
| Apple MacBook Air 13 inch 2012-06 MD231LL/A | |
| Lenovo Thinkpad X1 Carbon N3N34GE | |
| Dell XPS 13 | |
| Lenovo ThinkPad T430s | |
| Fujitsu LifeBook U772 | |
| Asus Zenbook Prime UX31A | |
| Dell Latitude E6430s | |
| Samsung 900X3C-A04DE | |
| Lenovo ThinkPad T430u | |
Grafische kaart
In de Processor sectie kwamen we er al achter dat de HD 4000 met single channel geheugen minder goed presteert dan met een dual channel interface. De 3D benchmarks bevestigen dit. HD 4000 notebooks met dual channel geheugen scoren meer punten: Dell XPS 13 (i7-3517U, +25%), Latitude E6430s (i5-3360M, +33%), ThinkPad X1 Carbon (i5-3427U, +17%). Uitzondering met zijn dedicated GeForce GT 620M is de ThinkPad T430u (i5-3317U, +65%)
| 3DMark 06 Standard Score | 4185 punten | |
| 3DMark Vantage P Result | 2870 punten | |
Help | ||
Gaming prestaties
Gaming is niet de belangrijkste taak voor een business notebook, vooral niet zonder dedicated grafische kaart. Toch testen we de gaming prestaties van het systeem, omdat dit bij onze standaard testprocedure hoort.
De resultaten zijn teleurstellend, maar dat is geen verrassing. Geen enkele van de drie geteste games draait vloeiend, zelfs niet op de laagst mogelijke instellingen. Snellere HD 4000 grafische kaarten (dual channel) produceren iets meer frames per seconde en in Sleeping Dogs is dat zelfs voldoende voor een nette 31 fps (i5-3360M, low details). Risen 2 en Hitman zijn zelfs niet met de snellere HD 4000 vloeiend speelbaar. De ThinkPad T430U (GT 620M) scoort op dit gebied beter, zodat ook recente games meestal met medium details speelbaar zijn.
| 3DMark 06 - 1280x1024 Standard Score AA:0x AF:0x (sorteer op waarde) | |
| HP EliteBook Folio 9470m H4P04EA | |
| Fujitsu LifeBook U772 | |
| Asus Zenbook Prime UX31A | |
| Lenovo ThinkPad T430s | |
| Lenovo Thinkpad X1 Carbon N3N34GE | |
| Samsung 900X3C-A04DE | |
| Dell XPS 13 | |
| Samsung 900X4C-A04DE | |
| Dell Latitude E6430s | |
| Apple MacBook Air 13 inch 2012-06 MD231LL/A | |
| Lenovo ThinkPad T430u | |
| lage | gem. | hoge | ultra | |
|---|---|---|---|---|
| Risen 2: Dark Waters (2012) | 16 | 10 | 8 | |
| Sleeping Dogs (2012) | 21 | 14 | 7 | |
| Hitman: Absolution (2012) | 11 | 8 | 3 |
Emissies
Geluidsproductie
We zijn niet blij met de fan die continu draait. Zodra de notebook aan het lichtnet hangt en zelfs tijdens lange tijd inactiviteit blijft de fan continu hoorbaar (33 dB(A)). Het geluid is echter niet per se storend, omdat de draaisnelheid constant is. Toch lijkt dit geluidsniveau onnodig, want tijdens werken op de batterij blijft de koeling een stuk langer stil. De reden is de "Fan always on when AC" BIOS instellingen, die desgewenst uitgeschakeld kan worden.
Onder zware belasting, zoals in onze stress test met Prime 95 en FurMark, stijgt de geluidsproductie al snel tot 38 dB(A). Tijdens de 3DMark 2006 benchmark meten we 38 dB(A). De fan draait zeer constant en schakelt vloeiend tussen verschillende snelheden.
Geluidsniveau
| Onbelast |
| 29.6 / 33.3 / 33.4 dB (A) |
| Belasting |
| 38.2 / 38.2 dB (A) |
 | ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min:  , med:  , max:  Voltcraft sl-320 (15 cm afstand) | ||
Temperatuur
Tijdens inactiviteit blijven het toetsenbord en het gebied daaronder koel. De onderzijde van de behuizing en de toetsen zelf worden net iets warmer. Tijdens continue belasting stijgen de temperaturen snel, vooral op een aantal hot spots aan de onderkant van de behuizing. Zelfs dan kan de Folio zonder problemen op schoot worden gebruikt, omdat de grootste hot spots in het midden zitten.
Tijdens enkele uren zeer zware belasting controleren we de kloksnelheid van de processor op throttling als gevolg van warmteontwikkeling. We hebben hierbij geen problemen waargenomen. Ondanks dat de Turbo Boost functie, die altijd actief is tijdens CPU tests, niet geactiveerd kan worden daalt de kloksnelheid nooit onder de standaard 1.8 GHz. De geforceerde deactivering van Turbo Boost heeft bijna geen gevolgen voor dagelijks gebruik, want dit treedt alleen op tijdens extreme belasting met Prime 95 en FurMark. Direct nadat de stress test afgelopen is stijgt de kloksnelheid weer tot 2.6 GHz. De direct hierna uitgevoerde 3DMark 06 benchmark test leverde het zelfde resultaat als na een 'koude start'.
(-) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 45.2 °C / 113 F, vergeleken met het gemiddelde van 35.9 °C / 97 F, variërend van 21.4 tot 59 °C voor de klasse Subnotebook.
(-) De bodem warmt op tot een maximum van 48 °C / 118 F, vergeleken met een gemiddelde van 39.4 °C / 103 F
(+) Bij onbelast gebruik bedraagt de gemiddelde temperatuur voor de bovenzijde 27.6 °C / 82 F, vergeleken met het apparaatgemiddelde van 30.8 °C / 87 F.
(+) De handpalmsteunen en het touchpad bereiken maximaal de huidtemperatuur (33 °C / 91.4 F) en zijn dus niet heet.
(-) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 28.3 °C / 82.9 F (-4.7 °C / -8.5 F).
Luidsprekers
De Folio 9470m heeft aan de linker en rechterzijde twee onopvallende luidsprekers, waarvan de openingen direct naar beneden zijn gericht. Tijdens het verplaatsing, op tafel of op schoot zorgt dat voor verandering in hoe het geluid klinkt.
Geluid wordt sterk overheerst door middentonen en de hoge tonen zijn bijna snerpend. Op het hoogste volume produceren de kleine luidsprekers vervormd geluid. Voor muziek en films zijn de luidsprekers dus niet erg aan te raden.
Batterijduur
Energieverbruik
De metingen laten de typische zuinigheid van een ultrabook zien. We meten 7 tot 11 Watt tijdens inactiviteit, waarbij het verschil komt door het helderheidsniveau, de energiebesparende modus, WLAN en de verlichting van het toetsenbord.
Onder belasting, in dit geval tijdens onze stress test, verbruikt de Folio 9470m 36 Watt. Met uitzondering van de ThinkPad T430u met dedicated grafische kaart verbruiken alle low-voltage systemen tijdens inactiviteit/belasting ongeveer hetzelfde: Lenovo ThinkPad Carbon (3-10; 39 Watt), ThinkPad T430u (7-11; 42 Watt, GT 620M), Asus Zenbook Prime UX31A (4-10; 36 Watt), Samsung Series 9 900X3C-A04DE (5-11; 38 Watt), Apple MacBook Air 13 Mid 2012 (5-10; 30 Watt).
| Uit / Standby | 0.1 / 0.1 Watt |
| Inactief | 7.3 / 9.4 / 10.6 Watt |
| Belasting |
34 / 36.1 Watt |
   
| |
Key:
min: ,
med: ,
max: Voltcraft VC 960 | |
Batterijduur
De batterijduur is een groot pluspunt van de Folio 9470m, dus het is erg jammer dat de 14 inch ultrabook zo'n donker scherm heeft. De verwijderbare batterij si een lithium-ion model. 's Nachts hebben we de inactiviteit test gestart waarbij een tekstbestand worden weergegeven bij een minimaal helderheidsniveau, WLAN is uitgeschakeld en het energiesparende profiel is geactiveerd. De volgende morgen stond de ultrabook nog aan en pas na 11:34 uur (694 minuten) was de batterij leeg.
Realistischer is de WLAN test waarin met behulp van een script een webpagina wordt ververst en het helderheidsniveau op 150 cd/m² is ingesteld. Tijdens deze test worden ook video's afgespeeld. In dit geval was de batterij na 7:39 uur (459 minuten) leeg. Van de 14 inch concurrenten behaalt er geen enkele zo'n lange batterijduur in de WLAN test: Lenovo ThinkPad T430s (44 Wh, 180 minuten), ThinkPad T430u (47 Wh, 205), ThinkPad X1 Carbon (45 Wh, 360), Dell Latitude E6430s (65 Wh, 334), Asus Zenbook Prime UX31A (50 Wh, 282).
Maar we zijn er nog niet. Met de slice batterij (2nd Long Life Battery HP BA06 6-cell 5400 mAh), die aan de onderzijde van de behuizing wordt bevestigd, wordt de batterijduur nog eens behoorlijk verlengd. Omdat de slice batterij een capaciteit van 5400 in plaats van 3400 mAh (of 60 Wh i.p.v 52 Wh) heeft, verwachten we batterijduur van niet minder dan twee keer zolang. Helaas konden we geen leverancier van de Long Life Battery vinden. De prijs zou rond de €200 moeten zijn.
Samenvatting
Op papier biedt de 14 inch EliteBook Folio 9470m een hoop notebook voor veel geld. Met de behuizing, invoerapparatuur, poorten, prestaties en batterijduur maakt HP in elk geval de hoge verwachtingen die bij een prijs van €1550 horen waar. Voor even veel geld heb je bijna een X1 Carbon (€1740). De Dell Latitude E6430s heeft vergelijkbare specificaties en is minder duur (~€1200), terwijl een ThinkPad T430u minder dan €1050 kost en de T430s met vergelijkbare specificaties kost €1500.
De prestaties van de Intel 520 SSD (180 GB) en de Core i5 zijn zonder twijfel zeer goed, maar rechtvaardigen niet de hoge prijs. De Zenbook UX31A, Dell XPS 13 en Apple MacBook Pro 13 bieden hetzelfde voor een lager of vergelijkbaar bedrag.
De EliteBook springt er vooral uit door de verscheidenheid aan poorten: een SmartCard lezer, docking station poort, battery-slice poort en naast VGA een DisplayPort. Helaas behoort het 3G modem niet tot de standaard uitrusting, maar ons test model heeft wel de voorbereiding hiervoor (antennes, simkaart slot, mini PCI Express slot). De mogelijkheid tot onderhoud en vervanging van componenten kan geen enkele ultrabook evenaren. Zo kan de batterij verwijderd worden en het lege mSATA slot kan gebruikt worden om een tweede SSD aan te sluiten. Daarnaast kan de fan gemakkelijk schoon worden gemaakt. Alleen de grotere en zwaardere Latitude E6430s weet met een ExpressCard34 slot en eSATA de Folio 9470m qua poorten nog te overtreffen.
De invoerapparatuur van de EliteBook is bijna perfect. Toetsen met een stevige, voldoende diepe toetsaanslag maken typen zeer comfortabel. Het toetsenbord wordt vergezeld door het typische EliteBook Dual-Pointing Device, bestaande uit een pointer en touchpad. De flexibele, rubberen muisknoppen geven zeer goede feedback.
Na deze prijzende woorden moeten we helaas ook serieuze kritiek uiten. Terwijl de Folio 9470m op bijna alle gebieden zeer goed scoort (m.u.v warmteafvoer), staat het minderwaardige HD beeldscherm een 'zeer goed' beoordeling in de weg. Helaas is er geen optie om het beeldscherm met de lage resolutie van 1366x768 pixels te vervangen. Het grootste minpunt is echter het gereduceerde helderheidsniveau tijdens werken op de batterij, waardoor je buitenshuis echt niet fatsoenlijk kunt werken. Zelfs op een bewolkte dag is het scherm niet helder genoeg. Door de beperkte kijkhoeken en bleke kleuren van het TN paneel kan de Folio niet concurreren met ultrabooks met een IPS beeldscherm.
Van de concurrentie doen alleen de Zenbook Prime UX31A, X1 Carbon, Dell XPS 13 en Samsung 900X3 het beter. De T430u en Latitude E6430s hebben een net iets helderder; contrast ratio en kijkhoeken zijn even matig. Over de kwaliteit van de Dell Latitude 6430u kunnen we nog niet zeggen, maar deze kan wel met een HD of HD+ beeldscherm worden besteld.
Als je geïnteresseerd bent moet je niet vertrouwen op de komst van een BIOS update die de helderheid van het scherm verhoogd. Het lage helderheidsniveau lijkt overigens een traditie te zijn bij de kleinste EliteBooks. De laatste kandidaat was de 11.6 inch 2170p. We hebben de score van het beeldscherm 10% verlaagd, waardoor onze uiteindelijke beoordeling van Folio 9470m op 80% uitkomt.
