Vergelijking van Intel Centrino 2 CPU's
En het verhaal gaat verder…
Nauwelijks een half jaar na de Penryn update van notebook processors lanceert Intel een aantal nieuwe CPU's, tegelijk met het nieuwe Centrino 2 platform met codenaam Montevina. Er zijn nu dus nog meer krachtige Intel processors voor notebooks verkrijgbaar, waarbij de kloksnelheden van deze nieuwe processors variëren van 2.26 tot 2.8 GHz. Verder is er ook een Extreme editie met een kloksnelheid van 3.06 GHz verkrijgbaar. Wij hebben de prijs/kwaliteits-verhouding van deze nieuwe processors getest.
Introductie
In de eerste "Penryn" update van de Intel CPU serie voor notebooks was de belangrijkste verbetering dat de chip nu op 45 nm formaat was gebakken. Een printplaat van dezelfde grote kan nu een zeer groot aantal meer transistors (tot meer dan 40%) bevatten. Voor de rest zijn deze processors uitgerust met een duidelijk grotere Level 2 cache (L2), die de prestaties van de CPU ook hebben verbeterd, omdat het meer data kan opslaan, die snel aan de CPU kan worden doorgegeven om verder verwerkt te worden. In de uitgevoerde tests presteerden vooral de processors met 6MB L2-chache veel beter.
Wat betreft de huidige Montevina update moet er onderscheid worden gemaakt tussen de nieuwe functies van de chipset en veranderingen van de processor zelf. Zo beschikt de huidige "Mobile Intel 4 serie Express chipset" over een aantal nieuwe eigenschappen, zoals ondersteuning voor dual channel DDR3 geheugen en de mogelijkheid om te switchen tussen een geïntegreerde videochip en dedicated grafische kaart.
Het platform beschikt ook over nieuwe chips voor WLAN en LAN, om in details te treden de Intel Wireless WiFi Link 5000 module en Intel's 82567 Gigabit netwerk.
| Mobile Intel 4 Series Express Chipset | Mobile Intel 965 Express Chipset | |
| Frontside Bus | 1066 MHz | 800 MHz |
| DDR3 Memory | 1066 en 800 MHz | Niet ondersteund |
| DDR2 Memory | 667 en 800 MHz | 533 en 667 MHz |
| Max. Shader kloksnelheid chipset GFX | 640MHz | 500 MHz |
| HDCP Ondersteuning | Ja | Nee |
| Geïntegreerde TPM | Ja | Nee |
De opgefriste Penryn processors verschillen eigenlijk maar een klein beetje van de eerste generatie van mobiele Penryn processors. Zo is het formaat nog steeds 45 nm. Zoals als eerder vermeld is het door het 45 nm formaat mogelijk om meer transistors op een even groot gebied te plaatsen, waardoor de mogelijkheden van de chip architectuur worden uigebreid.
Intel heeft de front side bus (FSB), die nu een kloksnelheid van 1066 MHz heeft, sneller gemaakt. Dit maakt snellere communicatie met het RAM geheugen en de Northbridge (uitbreidingskaarten en randapparatuur) mogelijk. Een andere innovatie is de nieuwe "P" klasse met 25 Watt TDP (Thermal Design Power).
Op dit moment bestaat de huidige Intel serie uit een totaal van 6 chips, genaamd P8400 tot P9500 respectievelijk T9400 en T9600. Maar het absolute hoogtepunt is dat Intel haar eerste mobiele Core 2 Extreme CPU, de X9100, met 3.06 GHz heeft uitgebracht. Hier volgt een overzicht van de geteste processors:
| Naam | Kloksnelheid | L2-Cache | TDP | Prijs |
| X9100 | 3.06 GHz | 6MB | 44 Watt | $ 851.- |
| T9600 | 2.80 GHz | 6MB | 35 Watt | $ 530.- |
| T9400 | 2.53 GHz | 6MB | 35 Watt | $ 316.- |
| P9500 | 2.53 GHz | 6MB | 25 Watt | $ 348.- |
| P8600 | 2.40 GHz | 3MB | 25 Watt | $ 241.- |
| P8400 | 2.26 GHz | 3MB | 25 Watt | $ 209.- |
Op grond van de naamgeving is het duidelijk dat Intel onderscheid maakt tussen de Txxxx en Pxxxx modellen maakt. Afhankelijk van hun TDP (Thermal Design Power), die het maximale energieverbruik van het koelsysteem in een computer aangeeft, zijn de chips gecategoriseerd. De P modellen zijn vooral geschikt voor compacte notebooks, zoals subnotebooks of uitermate dunne notebooks met gelimiteerde koelmogelijkheden.
De groote van het L2 cache geheugen bepaalt of er een '8' of '9' in het begin van het modelnummer staat. Chips met 6MB L2-Cache hebben modelnummer x9xxx en die met 3 MB-L2 cache heten x8xxx.
De P9500 en T9400 CPU zijn daarbij opvallend, omdat ze apart van hun TDP op geen enkel ander punt van elkaar verschillen. Het kan worden aangenomen dat ze bijna hetzelfde zijn, maar door de productie tolerantie hebben ze allebei een 25 Watt TDP of hoger. De TDP van 35 Watt van de T9400 CPU is dus eigenlijk het energieverbruik bij het meest intensieve gebruik.
Het testsysteem, ter beschikking gesteld door het bedrijf Schenker Notebook, was een krachtige 17 inch gaming notebook, om precies te zijn de mySNM570TU met Geforce 8800M GTX grafische kaart. De volgende test is uitgevoerd met constant dezelfde hardware- en softwareconfiguratie. Hierbij zijn de volgende processors getest:
Applicatieprestaties
Allereerst zijn de applicatieprestaties getest met Maxon's Cinebench Release 10. We hebben de prestaties van het renderen en OpenGL shading bekeken. In de render test kwam vooral de Core 2 Extreme X9100 CPU er zeer goed uit de test. Hij behaalde 4326 punten in de enkele CPU render test en een brilliant aantal punten van 8382 in de multi-CPU render test.
Het is vooral opmerkelijk dat de T9400 CPU iets beter was dan de P9500 CPU in de multi GPU test, terwijl het juist andersom was in de enkele CPU render test.
Dit fenomeen is nog duidelijker in de OpenGL shading test, waarbij de T9400 CPU veel beter presteerde dan de P9500 CPU.
De resultaten van de SiSoftware Sandra CPU arythmische benchmark, Dhrystone (integere operaties) en Whetstone (floating point operations) waren vergelijkbaar. De T9400 en de P9500 CPU behalen bijna dezelfde resultaten.
In principe geldt het bovenstaande resultaat ook voor de SuperPi prestatietest, maar zijn de resultaten net andersom. Afhankelijk van de instellingen worden een, twee of zelfs 32 miljoen decimalen van het getal Pi berekend en wordt de tijd die dit in beslag neemt opgeslagen. Deze test gebruikt echter maar een "thread", waardoor er dus maar een CPU core wordt gebruikt.
Waar het berekenen van een of twee miljoen decimalen erg snel gaat bij alle chips, is er wel een behoorlijk verschil in rekentijd wanneer er maar liefst 32 miljoen decimalen moeten worden berekend. De Core 2 Extreme CPU berekent deze 32 miljoen deximalen in 906 seconden oftewel ongeveer15 minuten, terwijl de 8400 al meer dan 20 minuten voor deze taak nodig heeft.
Dit is de eerste keer dat we ook de resultaten van de meest recente benchmark van de PC en 3D Mark serie van Futuremark , de PCMark Vantage, in ons testrapport verwerken. Net als de veelgebruikte PCMark 2005 worden ook bij deze nieuwe benchmark een aantal systeemapplicaties getest, waarbij de nieuwste editie ook multi-thread-, HD film-, muziek- en communicatietests bevat. Ook worden de gaming prestaties in kaart gebracht met deze nieuwe bechmark.
Ook al zijn de resultaten vergelijkbaar met die van de vorige tests, toch zijn de verschillen tussen processors duidelijk kleiner dan in de eerder uitgevoerde benchmarks. Dit komt door de invloed van onveranderde componenten, zoals de harde schijf, RAM geheugen en communicatiemodules, maar ook de grafische kaart is belangrijker in de grafisch veeleisende test van gaming prestaties.
De losse tests verduidelijken het totale resultaat ook. Terwijl de CPU prestaties nauwelijks invloed hebben op de harde schijf test, zijn de meer krachtige Intel processors in de tests met muziek en games toch lichtelijk in het voordeel.
Gaming Prestaties
Er is geen twijfel over het feit dat de gebruikte grafische chip zeer belangrijk is voor goede gaming prestaties. Wanneer de grafische prestaties namelijk slechts matig zijn, kan zelfs de meest krachtige CPU dit niet veranderen.
Afgezien van bewegende beelden en optische effecten is er ook een hoop werk voor de "high-performance" processors. Allerlei units moeten worden gecoördineerd en de eisen van gamers wat betreft AI (Artificial Intelligence) worden steeds hoger. Afhankelijk van het type game zijn de prestaties van de CPU meer of minder nodig. Terwijl de grafische kaart het belangrijkste is voor snelle shooters, is de CPU juist erg belangrijk voor real-time strategie games, waarbij grote aantallen units moeten worden bestuurd in grote virtuele werelden.
We hebben Crysis van Electronic Arts gekozen als maatstaf van grafisch veeleisende shooters. De mySN M570TU behaalt met alle geteste Intel processors een respectabele prestatie met 32 to 37 frames per seconde met de grafische instellingen op hoog ingesteld en bij een resolutie van 1024x768pixels. Ook al is het begrijpelijk dat de prestaties later minder zullen worden wanneer het aantal grafisch spectaculaire effecten toeneemt is de game toch goed speelbaar. Om samen te vatten levert de Geforce 8800M GTX van nVidia absoluut perfecte prestaties.
We besloten Supreme Commander - Forfed Alliance als maatstaf voor de huidige real-time strategie games te kiezen, aangezien deze games door het groot aantal mogelijke units zeer veel van de CPU eist.
De prestatietest die in deze game zit ingebouwd laat niet alleen het totale scorepunten zien, maar ook de gemiddelde framerate bij het uitvoeren van een scripted multiplayer sessie. Volgens de tests nemen de prestaties licht af richting de T9400 CPU en blijven ze constant bij de P8400 en P8600 CPU. Het verschil wat betreft framerates, die ongeveer 31 tot 33 fps is, is redelijk klein bij een resolutie van 1280x800 pixels met de grafische instellingen op hoog. Een krachtige CPU biedt vooral voordeel wanneer je speelt met een onbeperkt aantal units en je vijanden aanvalt met een groot aantal low-tech bots. In onze test hebben we echter niet met heel veel units gewerkt.
Energieverbruik
De processors verschillen behoorlijk wat betreft energieverbruik, wat goed zichtbaar is door de opgeslagen data van het energieverbruik in de Cinebench R10 benchmark. In dit geval is het beste model, zoals verwacht, het systeem met de Core 2 Extreme CPU met 3.06 GHz. Met deze CPU behaalde ons testexemplaar, de mySN M570TU, een maximaal verbruik van 72-77 Watt in de render test met een enkele CPU core en 86-89 Watt in de multi GPU test.|
Het energieverbruik van de T9600 CPU is al lager dan bovenstaande, namelijk 62-70 Watt voor de test met enkele CPU core en 70-72 Watt met beide cores aan het werk.
Voor de rest wordt het voordeel van de P9500 CPU in vergelijking met de T9400 CPU wat betreft energieverbruik duidelijk. Het testsysteem uitgerust met de P9500 heeft gemiddeld 5 Watt minder nodig dan hetzelfde systeem met de T9400 CPU. De twee instap-modellen, de P8400 en P8600 verbruiken zelfs nog iets minder dan de P9500 processor.
Eindoordeel
Het is niet verrassend dat de nieuwe processors niet over spectaculaire verbeterde prestaties beschikken aangezien de technische veranderingen en innovaties in vergelijking met de voorgaande Penryn CPU serie niet groot zijn. Het hele systeem profiteert van de hogere kloksnelheid van de front side bus, die nu 1066 MHz is, aangezien er nu snellere RAM modules kunnen worden gebruikt.
De processors kunnen het best een beetje "getuned" worden genoemd, door een klein aantal nieuwe functies die de efficiëntie van de chip verbeteren. De Core 2 Extreme X9100 CPU is het nieuwe top model en behaalt zeer goede scores in bijna alle benchmarks.
Potentiële notebook-kopers zijn waarschijnlijk vooral geïnteresseerd in de prijs/kwaliteit-verhouding van de nieuwe chips. We hebben geprobeerd deze te analyseren en te visualiseren in het volgende overzicht.
De X9100 CPU levert bijvoorbeeld de beste prestaties in alle tests, maar zijn hoge prijs van 851 dollars doet de prijs/prestatie-verhouding behoorlijk dalen. De P8400 en P8600 doen het veel beter in dit aspect aangezien ze verkrijgbaar zijn voor iets meer dan $200 en toch respectabele prestaties leveren. Het is te verwachten dat ze gebruikt zullen worden in veel compacte notebooks om de prijs van deze klasse laag te houden.
Notebookgebruikers die veeleisender zijn, kiezen waarschijnlijk voor een van de twee middel-klasse chips, de T9400 of de P9500, die toch goede prestaties leveren voor een interessante prijs. Voor de P9500 moet iets meer geld worden neergelegd. De P9500 is meer energie-efficiënt, maar wanneer je je notebook veel buiten het kantoor gebruikt, is de meerprijs er waarschijnlijk al na korte tijd weer uit. De T9400 chip zou net als de T9300 van de voorgaande Penryn serie een populaire keuze voor multimedia en gaming notebooks kunnen worden, zelfs wanneer de grafische kaart nog steeds de meest beperkende factor op dit gebied.
De twee meest krachtige chips, de T9600 en X9100 CPU zullen worden gebruikt in krachtige workstations en in high-end gaming notebooks, waarbij de prestaties belangrijker zijn dan een lage prijs.
Veel dank gaat uit naar Schenker-Notebook, die ons vriendelijk het testexemplaar voor dit testrapport ter beschikking heeft gesteld. De mySN M570TU kan hier worden geconfigureerd en besteld.
