Review Update Apple MacBook Pro 5.1
MacBook Pro 15" & Windows
In onze tweede review van de MacBook Pro 15" met 2,53 GHz Core 2 Duo kijken we speciaal naar de uitstoot, batterijduur en benchmarks onder Windows en MacOs X. Leer in dit artikel over de voor en nadelen van de nieuwe design notebook van Apple.
Let op: Deze review is een aavulling op onze originele testrapport van de nieuwe MacBook Pro met unibody aluminum behuizing. Secties indentiek aan het orginele artiek zijn gemarkeerd en kunnen worden overgeslagen als je onze vorige review al hebt gelezen.
Behuizing
Zelfs al gebruik je de MacBook Pro 15" al voor een langere tijd, de goede indruk van het ontwerp en de afwerking van deze notebook blijft bestaan. Alleen het klepje van de batterij was bij onze tweede proefexemplaar niet helemaal passend en een beetje wiebelend. Daarom is dit gedeelte gelijk aan de behuizings sectie in onze eerste MacBook Pro 15" testrapport.
In de 5de generatie van MacBook Pro's heeft Apple de MacBook Pro compleet opniew ontworpen en heeft het trendy MacBook Air ontwerp overgenomen.
Vooral de afgeronde schermcover lijkt erg op die van de MacBook Air. Ook de aan/uit knop en het toetsenbord blijven hetzelfde. Ookal hielden wij van de oude stijl aan/uit knop van de MacBook Pro. De aluminium behuizing vind enkel contrast in de zwarte rand rondom het scherm (met crystal coat) en in het zwarte plastic van het scharnier van het scherm, dat nodig is om een WLAN en Bluetooth verbinding te garanderen.
De volledige aluminium behuizing heeft een uitmuntende ergonomie lijkt van zeer hoge kwaliteit. Vergeleken met het vorige model is deze behuizing nog dunner en marginaal lichter. Typisch Apple is de dat de gaten precies de juiste afmetingen heeft en het scherm met het nieuwe sluitingsmechanisme van de MacBook Air perfect sluit. Het magnetische slot werkt zonder problemen en houd de schermdeksel effectief gesloten.
Eindelijk heeft Apple gehoor gegeven aan de grootste ergernis van het mooie schermscharnier: de openingshoek van het scherm is nu vergroot met enkele graden en zo kan er efficenter worden gewerkt op de notebook.
Alleen de 'oude' Magsafe aansluiting (zoals in de MacBook Pro) past niet langer bij het nieuwe ontwerp van deze Apple notebook.
.
Aansluitmogelijkheden
Ook qua aansluitmogelijkheden blijft de eerdere indruk staan. In praktijk heb je er last van dat slechts 2 usb poorten aanwezig zijn en je zult een mini DisplayPort adapter missen (welke geen geluid verzend, en hierdoor nooit kan worden gebruik kan maken van alle aders van een HDMI aansluiting).
Evenzeer als de eerdere MBP (MacBook Pro) is ook het nieuwe model ook niet bepaald uitgebreid uitgerust met poorten. Eigenlijk is de connectiviteit nog verder achteruit gegaan, omdat de oude FireWire 400 poort niet meer aanwezig is vanwege plaatsgebrek. De oude Dual-Link DVI poort is vervangen door een moderne mini DisplayPort, welke wel een DVI of VGA adapter nodig heeft om de meeste externe schermen aan te sluiten.
Het is noemenswaardig dat het Kensington slot aan de linkerzijde is geplaatst, wat fijn is voor rechtshandigen maar zeer lastig kan zijn voor linkshandige gebruikers.
Maar wat we het meeste missen, is de aanwezigheid van een aparte docking station poort, welke een kabelspagetti thuis en op kantoor zou voorkomen.
Bron: Aansluitmogelijkheden; MacBook Pro 15" testrapport
De meegeleverde software bestaat uit de nieuwste versie van het Mac OS besturingsysteem, Mac OS 10.5 Leopard, en de applicatie suite iLife 2008. Daarmee is een startende gebruiker eigenlijk voorzien met alle standaard applicaties.
Standaard biedt Apple een garantie van 12 maanden aan. Dit kan direct verhoogt worden tot 36 maanden voor een extra bijdrage van €349,- (inclusief support) bij Apple zelf. Dit is €90,- minder dan voor de oude MacBook Pro modellen. Blijkbaar vertrouwd Apple meer op de nieuwe constructie dan van de oude of reageert Apple hiermee op de kritiek van de hoge prijzen van de garantie uitbreidingen. In Australië biedt de retailer McShark een goedkopere oplossing met de geniuscard die €149,- kost (rereduceerd tarief van €99 voor studenten). Deze garantie is echter alleen geldig in Australië (met andere woorden, de laptop moet teruggebracht worden naar een MacShark retailer).
Bron: Aansluitmogelijkheden; MacBook Pro 15" testrapport
Invoer apparatuur
Single-Key Toetsenbord
Het nieuwe toetsenbord van de MacBook Pro is ook gebaseerd op het onderzoek verricht voor de MacBook Air en is gelijk aan het nieuwe MacBook Pro aluminium toetsenbord. De toetsen zijn nu direct in de behuizing verwerkt en hebben een zachte maar toch duidelijke weerstand. Zoals bij de MacBook Pro heeft ook de MacBook van onderuit verlichte toetsen. Omdat het toetsenbord volledig vastgeschroefd is in de laptop zelf ratelen te toetsen niet bij het typen. Het buigt ook niet door vanwege de aluminium behuizing. Vergeleken met verlijkbaar uitziende toetsenbord van de MacBook Air, is de toets weerstand iets lager in onze test.
De layout van het Apple toetsenbord is erg goed voor Mac OS X. In onze test waren we in staat om onmiddellijk, zonder te kijken naar te toetsen, probleemloos te typen. De pijltoetsen blijven klein (wat zeker voor gamers nogal onhandig is), net als de enter toets.
Zoals gebruikelijk moeten we mensen die van Windows overstappen waarschuwen. De layout is geoptimaliseerd voor Mac OS X en een karaktertrek hiervoor is dat het toetsenbord niet geheel gelabeld is (als voorbeeld, de labels voor de volgende karakters ontbreken: '[]|{}'). Je zult ze dus met trail en error moeten vinden in het begin.
Of je het toetsenbord beter vind dan hetgene dat in de eerdere MacBook gebruikt werd hangt af van je individuele voorkeuren.
Bron: Invoer Apparaten; MacBook Pro 15" testrapport
Het nieuwe glas; het Touchpad
Een van de grootste vernieuwingen is de trackpad gemaakt uit glas zonder een aparte touchpad knop. Apple heeft de al erg goede scroll bewegingen nogmaals verbeterd. Het glazen oppervlakte is duidelijk beter, hoewel het bijna niet op glas lijkt. De multi-touch functionaliteit is ook erg eenvoudig en op intuitie te gebruiken. In vergelijking met zijn voorganger is de functionaliteit ervan uitgebreid waarbij voor sommige functies het gebruik van vier vingers noodzakelijk is, waar je zeker enige tijd voor zult nodig hebben om er aan te wennen.
De ontwerpers van Apple hebben een volledig klikbaar Touchpad gemaakt, omdat de knop werd weggelaten om een grotere oppervlakte te kunnen voorzien voor het Touchpad zelf. Ook kan vanaf ongeveer een duim het ingeduwd worden zoals een knop (niet alleen de tab-klik, dat alle touchpads kunnen). Blijkbaar kan het nieuwe Touchpad ook op de traditionele wijze gebruikt worden (alsof de knop er nog steeds was in het lagere deel).
Om het bovenstaande samen te vatten, het al erg goede Touchpad is verder verbeterd en kan waarschijnlijk het beste Touchpad van de dag van vandaag genoemd worden. Een uitzondering is het Touchpad van de nieuwe MacBook, die eigenlijk identiek is aan diegene in de MBP.
Bron: Invoer Apparaten; MacBook Pro 15" testrapport
Onder Microsoft Windows Vista werkt de touchpad ietwat grillig. De driver ondersteuning van Apple is jammer genoeg (nog steeds?) onvolwassen en hierdoor is het soms moeilijk te gebruiken. (bijv. klikken en slepen). Soms raakt de cursor zelfs van zijn plaats tijdens het klikken. Indien je tikken per muisklik activeert kun je soms nauwelijks iets bewegen en het scrollen slaat soms op hol.
Ook onder Mac OS X hadden we soms hetzelfde probleem bij de klik door tip functie waarbij deze meerdere keer weigerde te werken. Het enige trucje dat werkt was deze functie uit en aan te zetten in de systeem instellingen.
Al met al is deze touchpad nog steeds de beste die we hebben getest onder MacOS X, allereerst om de eersteklas glij-karakteristiekendoor zijn glazen plaat, maar ook door de innovatieve multi-touch technologie. Onder Vista raden wij je aan een externe te gebruiken.
Scherm
Het glazen display van dit testexemplaar verraste ons, omdat de resultaten van de tests duidelijk verschillen van een eerder model. De maximale helderheid, gemeten in het center van het scherm van 'slechts' 331 cd/m2 (tegenover 370 cd/m2 die we hebben gemeten bij ons eerder testexemplaar). Interessanter was de verlichting, omdat de minimale gemeten helderheid niet langer onder de 280 cd/m2 komt. Desondanks kun je in beide test zien dat de gemeten helderheid van de LED achtergrond verlichting tot de top behoord. De zwart waarde van 0.35 cd/m2 is zeker ook beter en resulteert in een ander uitmuntend maximaal contrast van 945:1.
Het grootste nadeel van de nieuwe MacBook Pro 5.1 is dat een mat scherm geen optie meer is. Doordat er een glazen plaat wordt gebruikt bied Apple slechts schermen met een reflecterend oppervlak. Volgens de marketing manager van Apple is dit oppervlak voorzien van een coating, maar dit was niet te merken in onze test. Hoewel de reflecties redelijk diffuus zijn is de kleur niet veranderd (om deze te nivelleren). Sommige Sony dual lamp schermen en de MacBook Air weren reflecties op deze manier (blauwachtige reflecties).
Door de glaze plaat moet je direct licht van achter (van bijv. ramen en lampen) zoveel mogelijk vermijden. Ook buiten gebruik is hierdoor slechts gelimiteerd mogelijk.
| |||||||||||||||||||||||||
Helderheidsverdeling: 77 %
Contrast: 974:1 (Zwart: 0.34 cd/m²)
Nadat we de MacBook Pro hadden gebruikt voor een lange tijd vonden we de kleuren nog steeds in orde. Huidtinten worden op een realistische manier weergeven en de kleuren zijn scherp. Door het contrast ratio van dit testexemplaar bijna het dubbele is van het vorige exemplaar zijn de kleuren zelfs zichtbaar beter. De grijs gradients lieten opnieuw duidelijk zichtbare stappen zien, maar dit is alleen zichtbaar wanneer je van kortbij kijkt De reactiesnelheid was subjectief ook voldoende.
Direct vergeleken met de MacBook zijn de kijkhoeken verbeterd. Van de onder naar de boven zijn de kleuren langer stabiel. Direct vergelijken met de eerdere matte MBP scherm zijn de grijswaarde langer van elkaar te onderscheiden, maar voor de kleuren is het tegenovergesteld het geval. Van de zijkanten is het contrast langer stabiel. Al met al zijn de resultaten goed voor de huidige TN-panelen in notebooks.
Het paneel in ons testexemplaar was een N154C6-L04 (manufacturer tag) APP9C85 (monitor-ID).
Prestaties
In de gedetailleerde test onder Windows Vista met ingebouwde componenten boden een verwachte goede prestaties. De geintergreerde 9400M grafische kaart kon niet worden getest, omdat Windows Vista alleen de 9600 GT actief is en de grapics niet te veranderen zijn (met de huidige opstart drivers). Hierdoor is een belangrijke functie van de MBP niet beschikbaar onder Windows.
De grootste technische verandering is dat de videochip van Intel vervangen is door een van nVIDIA. Apple maakt gebruik van de nieuwe MCP79MX chipset, genaamd GeForce 9400M van Apple (Nvidia noemt het GeForce 9400M G op hun website). Op het moment van schrijven biedt dit aanbod de snelste geïntegreerde video oplossing die tot 256MB RAM geheugen gebruikt. Als je meer grafische rekenkracht nodig hebt, kan je ook switchen naar de dedicated Nvidia GeForce 9600M GT met 512 MB geheugen. Om dit echter te doen, moet je uitloggen uit Mac OS. De 9400M videokaart is voldoende voor standaard gebruik en maakt langer gebruik van de batterij en lagere emissies mogelijk. De 9400M is zowat even snel als de instap videokaarten, zoals bijvoorbeeld de 9300M GS (maar met eigen videogeheugen). De 9600M GT is de directe opvolger van de 8600M GT. Vanwege de productie met 65 nanometer technologie kan deze hoger geclocked worden en heeft hij nieuwe video processor functionaliteiten. Meer details hierover zijn terug te vinden in onze gedetailleerde vergelijking van videokaarten en in de benchmark lijst.
De wijzigingen kwa processor waren veel kleiner. Terwijl de eerdere modellen uitgerust waren met de T-serie processoren op 65nm geproduceerd door Intel, zijn deze vervangen door T en P-serie CPU's op 45 nm. Deze behoren toe tot de nieuwe Penryn reeks en communiceren met 1066 MHz (eerder 800 MHz) met de chipset. Verder is de maximale TDP (thermal design power) van de P-reeks slechts 25 Watt (T-reeks: 35 Watt). De notebook is dus iets sneller en tegelijkertijd zuiniger. Je kan ook voor een snellere Core 2 Duo T9600 (2,8 >GHz, 6 >MB L2 Cache, 1066 MHz FSB) gaan, maar dit vraagt meer stroom (35 Watt TDP).
Bron: Prestaties; MacBook Pro 15" testrapport
Zoals verwacht worden erg goede prestaties (in MacOS X 10.5.5) bewezen door de X-Bench en Cinebench R10 benchmarks. De processor prestaties van het getest 2,53 GHz model met 6 MB L2 Cache hoort in de top van alle notebooks die we tot nu toe getest hebben (iets sneller dan het vorige MacBook Pro top model met 2,53 GHz). Omdat hij uitgerust is met GDDR3 geheugen zijn de grafische prestaties van de GeForce 9600M ook erg goed (gemiddeld goed). Het is mogelijk om veeleisende games te spelen op medium details en oudere of minder veeleisende games te draaien op hoge details. Vanwege het DDR3 RAM scoort de 9400M videokaart met meer dan 2000 punten in de 3DMark06, en volstaat dus ook voor de meeste games met iets lagere details.
Bron: Prestaties; MacBook Pro 15"testrapport
In de syntetische benchmarks onder Vista haalt de Nvidea GeForce 9600M GT met 512 MB GDDR3 brengt gecombineerd met een Core 2 Duo T9400 de verwachte prestaties. De ingebouwde DDR3 RAM brengt geen zichtbaar voordeel (in de benchmarks). Natuurlijk is de 9400 chipset in sommige gebieden langzamer dan zijn equivalent van Intel en hierdoor wordt de prestatie verbetering van het DDR3 tenniet gedaan.
| 3DMark 2001SE Standard | 30282 punten | |
| 3DMark 03 Standard | 16493 punten | |
| 3DMark 05 Standard | 10633 punten | |
| 3DMark 06 1280x800 Score | 5821 punten | |
Help | ||
Ook in de gaming test onder Windows Vista deed de nieuwe MacBook Pro het best goed. Dankzij de GeForce 9600M GT middeklasse grafische kaart kunnen alle huidige games soepel draaien. Oudere en niet veeleisende zoals F.E.A.R. en Doom 3 draaien soepel op hoge resoluties met hoge details. Veeleisende spellen zoals Supreme Commander en Crysis kunnen alleen zonder stotteren draaien wanneer de details op medium worden ingesteld.
Vergeleken met andere notebooks met vergelijkbare uitrusting (9600M GT en snelle CPU) blijft deze Apple laptop in het bovenste sigment. Maar de meeste van deze vergelijkbare laptops (zoals de Acer Aspire 5930G) kosten beduidend minder.
| Crysis - CPU Benchmark | |||
| Resolutie | Instellingen | Waarde | |
| 1024x768 | High, 0xAA, 0xAF | 15.56 fps | |
Bij het testen van de applicatie performance zien we enige zwake punten van de nieuwe 9400M chipset van nVidia. Ondanks een snelle grafische kaart presteerd de Latitude E6500 beter dan de MacBook Pro in de PC Mark Vantage Test en is slechts een beetje beter dan de Acer Aspire 5930 (welke slechts over DDR2 beschikt). Duiderlijk is dat de voordelen van de DDR3 RAM tenniet worden gedaan door de slechte chipset prestaties (vergeleken met de Intel PM45 van de Centrino 2).
| PCMark Vantage Result | 3606 punten | |
Help | ||
De ingebouwde 320 GB harde schijf draait met slechts 5400 rpm en hierdoor is deze stiller dan harde schijven die met 7200 rpm draaien. In de Xbench 1.3 HDD test blijkt dit massa opslag apparaat een maximale schrijf snelheid van 63MB/seconde (lees snelheid: 58MB/seconde). Dit is een goed gemiddelde (de snelste harde die we tot nu toe hebben getest bereikte ongeveer 90 MB/seconde).
Emissies
Temperatuur
Alleen onder volledige belasting voor langere tijd waren we echt in staat om de warmte afvoer van de nieuwe MacBook Pro laptop te testen. De onderzijde wordt duidelijk warmer als benchmarks worden gedraaid of er voor meerdere uren een spel wordt gedraaid onder Windows Vista. We hebben een tempratuur van 45°C (de hotspot) gemeten. Lange LAN sessies zijn daarom niet aan te raden op deze laptop. De gebieden waar de handpalm op rust blijven met 35.8°C tot 32.6°C binnen de grenzen.
Wanneer we standaard applicaties draaien blijft de laptop comfortabel koel, vooral onder MAcOS X met geactiveerde 9400M chipset grapics. Het is zelfs mogelijk om de laptop te gebruiken zonder een warme schoot te krijgen. Hierbij blijft ook de bovenzijde ook redelijk koel.
(±) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 41.7 °C / 107 F, vergeleken met het gemiddelde van 36.9 °C / 98 F, variërend van 21.1 tot 71 °C voor de klasse Multimedia.
(-) De bodem warmt op tot een maximum van 45.4 °C / 114 F, vergeleken met een gemiddelde van 39.2 °C / 103 F
(+) De handpalmsteunen en het touchpad bereiken maximaal de huidtemperatuur (35.8 °C / 96.4 F) en zijn dus niet heet.
(-) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 28.8 °C / 83.8 F (-7 °C / -12.6 F).
Geluidsuitstoot
Het lawaai van de ventilator is altijd al een voordeel van de Apple notebooks geweest. De ontwerpers keken meer naar een stille werking en accepteerde hiermee hogere temperaturen van de behuizing. Bij standaard desktop gebruik is dit een duidelijk voordeel.
Onder Mac OS X draaien de ventilators (zelf met een korte volle belasting zoals dat het geval is bij Xbench) bijna permanent met ongeveer 2800 rpm onder standaard belasting. Dit gaat gepaard met een stil geluid, welke alleen te horen is in absoluut stille omgevingen. Zelfs wanneer de 9600M GT wordt gebuikt in prestatie modus hoor je de ventilators nauwelijks meer dan onder normale omstandigheden.
Maar onder Windows waren we wel in staat de ventilators harder te laten draaien (met enkel 9600M GT grapics beschikbaar). Onder het draaien van spellen bereikte de ventilator in zijn aluminium behuizing een snelheid van 5500 rpm. Hierbij is het geluid duidelijk hoorbaar met 47dB(A). Ondanks dit blijft het geluid acceptabel.
Dit alles geeft ons dat de MacBook Pro 5.1 een stille laptop kan worden genoemd (vooral onder Mac OS X), die ook redelijk lawaaierig kan worden onder extreme omstandigheden.
Luidsprekers
In tegenstelling tot de MacBook geven de speakers hun geluid af door geperforeerde delen naast het keyboard. Dit resulteerd in ietswat beter geluid en een marginaal hoger volume. Als je naar hun afmetingen is het geluid van de speakers acceptabel en geschikt voor achtergrond muziek of het kijken van video's. Bas is redelijk afwezig, maar de speakers blijven wel helder bij hogere volumes.
Geluidsniveau
| Onbelast |
| 31.5 / 31.5 / 31.5 dB (A) |
| DVD |
| 32.4 / dB (A) |
| Belasting |
| 0 / 47.8 dB (A) |
 | ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min:  , med:  , max:  (15 cm afstand) | ||
Batterijduur
Helaas was de batterijduur beduidend korter onder Windows dan onder Mac OS X. Dit is omdat de gevraagde energie beduidend hoger is onder Windows Vista Mac OS X lijkt goed te zijn geoptimaliseerd en afgestemd op de hardware van de MacBook Pro.
Onder Mac OS X was de batterijduur er goed, vooral als je kijkt naar de relatief kleine 50 Wh batterij (indien de 9400M grafische kaart is geactiveerd). Bijna 7 uur zonder belasting zijn uitstekend. De Eee PC 901 met 49 Wh bereikte dezelfde batterijduur, maar zijn prestaties zijn duidelijk slechter. Onder Vista heeft ons testexemplaar een batterijduur van 3 uur zonder belasting.
The batterijduur bij het kijken van een DVD is alleen geschikt voor korte films onder Vista. Onder Max OS X is er een batterijduur van 2 uur en 20 minuten waardoor je zelfs langere films kunt kijken op maximale helderheid. Indien je het scherm dimt ben je in staat nog nog langere films te kijken.
Mac OS X Switcher
Zoals geld voor alle Apple producten, mensen die overschakelen vanuit een Windows omgeving zouden gewaarschuwd moeten worden dat Mac OS X andere concepten volgt. Wanneer je nieuw bent met PC's zul je wel merken dat het Macintosh concept eenvoudiger te leren is. Gedetailleerde informatie is beschikbaar in ons MacBook Pro lange termijns testrapport. Iets belangrijks eerst: Windows programma's draaien enkel in Mac OS X met een voorgeïnstalleerde versie van Windows (via emulatie) of in een multi-boot omgeving wanneer je boot vanaf de Windows partitie.
Bron: MacBook Pro 15" 5.1 testrapport
Conclusie
Samenvattend is de nieuwe MacBook Pro een briljant ontworpen Premium notebook met uitmuntende afwerking, welke naar onze mening zijn hoge prijs waard zijn. Net als de vorige modellen is de ratio van prestaties en gewicht weer uitstekend. Verder is Apple er weer in geslaagd om de uitstoot laag te houden (onder normale belasting).
Nadelen zijn opnieuw de middelmatige interface uitrusting en de reflecties op het 'glossy' scherm.
Voor gebruikers die deze notebook hoofdzakelijk onder Windows willen draaien (met een Bootcamp dual boot installatie) is het belangrijk te weten dat de resultaten niet zo perfect zijn als onder Mac OS X. Dit omdat de batterijduur korter is, de drivers van de invoerapparatuur slecht zijn en het systeem geluid hoger is. De prestaties zijn dankzij de Core 2 Duo met hoge kloksnelheid en een snelle middeklasse grafische kaart goed zoals verwacht. Vergelijken met het voorgaande model zijn er niet veel veranderingen behalve de ietswat snellere grafische kaart.
Concurrenten van de MacBook Pro zijn de krachtige zakelijke en workstation modellen van Dell (zoals de Precision M4400, HP, en Lenovo (Thinkpad T500)). Zelfs de notbooks beduidend goedkopere consumenten multimedia notebooks, zoals de Acer Aspire5930G hebben vergelijkbare prestaties. De sterkste concurrent in de consumenten sector is de kleinere MacBook die ook door Apple wordt gemaakt. Deze verschilt zicht vooral door zijn kleinere grootte, kleiner en iets slechter scherm en door lagere grafische prestaties.
