Testrapport MSI FX600 Notebook
Na de presentatie op de CeBIT 2010 is de FX serie nu ook eindelijk in de winkels verkrijgbaar. Technisch gezien is het een mid-range notebook in de prijscategorie tot 800 Euro. Met een i5-450M processor en GeForce GT 325 grafische kaart met energiebesparing dankzij Nvidia Optimus is de FX600 helemaal up-to-date. Door deze Nvidia Optimus technologie kan deze alleskunner switchen tussen twee grafische kaarten. De Nvidia driver kiest namelijk afhankelijk van het gebruik tussen de GT 325M en energiezuinige Intel GPU. De GT 325 is uiteraard bedoeld voor het grafisch zware werk, zoals gamen, terwijl de Intel HD GPU perfect is om bijvoorbeeld in de trein met de notebook te werken.
De prestaties van deze 15.6 inch notebook zijn echter niet zijn specialiteit, want dat is absoluut het geluidssysteem met vier luidsprekers (THX gecertificeerd). Daarnaast is de fabrikant ook een andere weg ingeslagen met de behuizing, want de glimmende en gelakte oppervlakken zijn vervangen door een anti-slip afwerking.
Maar wat biedt de FX600 nou echt voor 799,- Euro? Kan de Nvidia Optimus technologie de batterijduur flink rekken, ondanks de lage capaciteit van de batterij? Is het geluid van de vier luidsprekers echt overtuigend? Kan de GT 325M games echt aan? Deze en veel andere vragen behandelen we allemaal in dit uitgebreide testrapport.
Behuizing
De behuizing is dankzij zijn anti-slip textuur (gebied rond toetsenbord en schermcover) geschikt voor zowel kantoor, thuis en studentenkamers.
Zakelijke gebruikers, die veel typewerk verrichten, zullen blij zijn met het anti-slip gebied rond het toetsenbord dat niet bang is voor vieze vingers of krassen. De enige glimmende oppervlakken zijn de zwarte rand rond het beeldscherm en het uiteraard het scherm zelf. Het gebied waar de toetsen zich bevinden is een echte stofvanger. In de ruimtes tussen de toetsen hoopt zich naarmate van tijd steeds meer stof op, maar wanneer je de toetsen indrukt is dit gelukkig gemakkelijk schoon te maken.
De behuizing is stabiel genoeg, maar minder stevig dan we hadden verwacht van het prototype dat op de CeBIT aanwezig was. Met twee handen kunnen we de behuizing buigen, uiteraard slechts tot op zekere hoogte. Het gebied waar de polsen op rusten kunnen we induwen door wat druk uit te oefenen rond de stickers. Hetzelfde geldt voor de onderkant en het schermcover. Alleen met twee handen kunnen we het schermcover licht buigen. Over het algemeen is de behuizing dus redelijk stevig, maar niet echt geschikt voor meer dan gemiddeld thuisgebruik.
De scharnieren zijn stevig op de behuizing gemonteerd. Ze zijn erg strak afgesteld, waardoor we twee handen nodig hebben om het scherm open te klappen. De maximale openingshoek is voldoende voor gebruik op schoot (ongeveer 130 graden). Het grote, verwijderbare cover aan de onderkant stelt gebruikers in staat om de harde schijf, het RAM geheugen of de WLAN module te vervangen. In theorie geldt dit ook voor de Core i5 processor.
Connectiviteit
De FX600 zit wat betreft het aantal aansluitingen echt op het minimum van de multimedia notebook standaard. Zo ontbreken een ExpressCard slot, FireWire en analoge 7.1 geluidspoorten. Wel is er een eSATA poort aan boord om bijvoorbeeld razendsnel bestanden over te zetten naar een externe harde schijf. Externe beeldscherm kunnen daarnaast worden aangesloten via HDMI of VGA.
Snelle communicatie binnen een netwerk is mogelijk via kabel met de Realtek Gigabit LAN module, of draadloos met de Intel WiFi Link 1000 module, die ook Draft-N ondersteunt (b/g/n).
Invoerapparatuur
Toetsenbord
MSI gebruikt een toetsenbord met individuele toetsen en een numeriek gedeelte voor snelle invoer van getallen. De ruimte tussen de toetsen is voldoende en de toetsen zelf bieden de gebruiker een korte, saaie aanslag. Helaas is het drukpunt niet echt duidelijk voelbaar, waardoor typen niet helemaal lekker aanvoelt. De toetsen voelen wel redelijk stevig aan.
Ondanks de ruimte tussen de toetsen is er ook reden tot kritiek. De toetsen van het numerieke gedeelte, de pijltjes toetsen en enter- en shift-toets zijn namelijk onnodig klein en als het ware tussen de andere toetsen gepropt. Hierdoor kun je gemakkelijk de verkeerde toets indrukken. Het verplaatsen van de pijltjestoetsen richting het gebied waar de polsen op rusten had ze kunnen scheiden van de andere toetsen, wat een goede oplossing zou zijn geweest.
De vijf hardware toetsen zijn subtiel boven het toetsenbord geplaatst. Met deze toetsen kan het volume worden aangepast, kan de CinemaPro mode worden geactiveerd, net als WLAN en kan een programma worden gestart (zelf in te stellen). MSI's eigen Eco mode (TurboBattery, Gaming, etc.) wordt gestart via de F5-toets waar ook 'eco' op staat.
Touchpad
Het multitouch touchpad (Elan Smart-Pad 5.1) heeft geen verticale en horizontale scrollbalken. Het is ook niet mogelijk om deze te activeren in de Elan Smart Pad software. Scrollen of zoomen is echter wel mogelijk met twee vingers door middel van zogenaamde 'gestures'.
De knoppen onder het touchpad moeten redelijk stevig ingedrukt worden, maar zijn wel stil. Hun glimmende oppervlak staat in contrast met het matte touchpad dat voorzien is van een textuur met fijne puntjes. Deze puntjes zorgen voor een goede grip als je met je vingers over het touchpad glijdt. De vettige laag van zweethanden behoort dus tot het verleden.
Beeldscherm
Het 15.6 inch beeldscherm (Samsung 156AT05-H01) heeft een resolutie van 1366x768 pixels (HD-ready). Het lage contrast van 161:1 staat echter nog open voor verbetering. Een hoog contrast heeft als kenmerken dat zwart ook echt zwart is en dat kleuren er echt uitspringen.
In dit geval ontbraken heldere en levendige kleuren en zwart was voorzien van een lichtgrijze waas.
|
Helderheidsverdeling: 87 %
Helderheid in Batterij-modus: 204 cd/m²
Contrast: 161:1 (Zwart: 1.27 cd/m²)
De helderheid van het beeldscherm blijkt uit de resultaten van onze metingen niet meer dan gemiddeld. Het gemiddelde lag op 198 candela per m2. De lichtopbrengst is wel netjes (87%), aangezien het helderste gebied 210 cd/m² bedraagt en het minst heldere 182 cd/m². Om binnenshuis te kunnen werken is een helderheid van 150 cd/m² genoeg, maar buitenshuis kun je met dit scherm wel eens in de problemen komen.
Wanneer je in de zon gaat zitten met de FX600 zul je niet echt genieten van internetten, tekstverwerken of gamen. Het scherm heeft namelijk geen anti-glare coating die reflecties voorkomt en ook de gemiddelde helderheid van 198 cd/m² is niet genoeg om het gevecht met helder zonlicht aan te gaan. Echt geschikt om lekker buiten te werken is de FX600 dus helaas niet.
De verticale kijkhoek is erg beperkt, terwijl de horizontale juist redelijk ruim is. Van de ideale horizontale kijkhoek kun je gemakkelijk 40 graden afwijken, want pas daarna beginnen kleuren te veranderen. In het geval van de verticale kijkhoek inverteren de kleuren al wanneer je slechts 10 graden afwijkt van de ideale kijkhoek. In een donkere kamer is de beperkte verticale kijkhoek duidelijk waar te nemen.
De beperkte kijkhoeken zijn problematisch voor de MSI FX600 als entertainment notebook. Wanneer je een film kijkt of gewoon je vakantiefilmpjes wilt bekijken, zul je constant op moeten passen dat het beeld niet donkerder of zelfs onherkenbaar door geïnverteerde kleuren wordt als je even anders gaat zitten. Je zult dan ook geregeld de openingshoek van het beeldscherm aan moeten passen.
Prestaties
MSI heeft de i5447W7P versie van de FX600 uitgerust met een Intel Core i5-450M. Deze 32nm CPU is een krachtige middenklasse processor die over twee fysieke cores met een kloksnelheid van 2.4 GHz (standaard snelheid) beschikt. Dankzij de Intel Turbo Boost feature kan de kloksnelheid verhoogd worden naar 2.66 GHz. Dit gebeurt volautomatisch en is afhankelijk van de prestaties die van het systeem gevraagd worden. Naast Turbo Boost beschikt de CPU ook over hyper-threading, waardoor iedere fysieke core nog een virtuele core heeft, zodat programma's beroep kunnen doen op maximaal vier cores.
Een nieuwigheid van de Core i5 processors uit 2010 is de integratie van de memory controller en de GPU in de processor. De Nvidia Optimus technologie maakt het mogelijk om zonder enige onderbreking tussen de geïntegreerde, energiezuinige Intel HD en de krachtigere dedicated Nvidia GPU te switchen. In het geval van de FX600 is deze dedicated grafische kaart een Nvidia GeForce GT 325M. Zelf bepalen welke GPU actief is, is echter niet meer mogelijk met de Optimus technologie van Nvidia. In ieder geval zal het switchen van de GT 325M naar de Intel HD GPU tijdens grafische licht werk ten goede moeten komen aan de batterijduur.
PCMark 05 Standard | 6346 punten | |
PCMark Vantage Result | 4558 punten | |
Help |
De PCMark Vantage benchmark test de prestaties van het gehele systeem, waarbij een beroep wordt gedaan op de CPU, GPU, het RAM geheugen en de harde schijf. De score in deze test is met 4558 punten lager dan we verwachtten, omdat Core i3-330M systemen met een dedicated grafische kaart normaal al scores tot 5000 punten behalen (bijv. Acer Aspire 8942G-334G64Mn: 4755 punten). Ook haalt bijvoorbeeld een i5-450M systeem als de Dell Vostro 3300 (Core i5-450M, GMA HD) een score van 5416 punten. De reden voor de lage score ligt bij de harde schijf, aangezien de individuele score hiervan met 3232 punten laag is. De harde schijf in de Vostro 3300 scoort een stuk beter met 3918 punten.
Een stuk beter presterende notebooks beschikken vaak over een Core i5-520M. Deze systemen behalen met normale harde schijven (geen SSD) een score tussen de 5500 en 6000 punten Vantage punten (bijv. Samsung NP-R580-JS03DE: 6026 punten).
De gaming score is gemeten met de GeForce GT 325 geactiveerd (4544 punten). Programma's met ondersteuning voor hardware acceleratie (CUDA, DirectX Compute, OpenCL, H.264) worden versneld door de dedicated grafische kaart.
3DMark 03 Standard | 13916 punten | |
3DMark 05 Standard | 9933 punten | |
3DMark 06 Standard Score | 5373 punten | |
3DMark Vantage P Result | 2157 punten | |
Help |
De harde schijf (Western Digital WD5000BEVT-22A0RT0) heeft een capaciteit van 500 GB en draait met 5400 rotaties per minuut. HDTune laat een beneden gemiddelde leessnelheid zien van 50.4 MB/s. Ook de toegangstijd is met 19 ms aan de lange kant. 7200 RPM harde schijven hebben bijvoorbeeld een toegangstijd van ongeveer 15 ms. Zoals we al eerder schreven, is ook in de PCMark Vantage benchmark te zien (3232 punten) dat de harde schijf traag is.
Gaming prestaties
Voor de zware grafische bekeringen zorgt de Nvidia GeForce GT 325M, die over 1024 MB DDR3 geheugen beschikt. De core draait op 450 MHz, terwijl het geheugen zijn werk doet op 700 MHz. De DirectX 10.1 GPU ondersteunt video decoding (H.264, MPEG-2) zodat hij de CPU hierbij kan helpen. Ook CUDA, DirectX Compute, OpenGL en PhysX zijn aan boord om de processor bij bepaalde taken te ondersteunen.
In de 3DMark06 benchmark behaalt de dedicated GPU 5373 punten, waaruit blijkt dat de GT 325 onder het niveau van de GT 330M presteert. Dit zien we ook terug in de gaming prestaties, omdat de GT 325 in de volgende tests constant net iets minder presteert dan de GT 330M en uiteraard de HD 5650. De gaming prestaties hebben we getest met de Metro 2033, Anno 1404 en Call of Juarez benchmarks.
Metro 2033
Deze veeleisende shooter is een typische hardware-intensieve game uit 2010. Zelfs GPU's uit de bovenste laag van middenklasse, zoals de HD 5650, HD 5730 en GT 330M kunnen in deze game met hoge instellingen geen frame rate hoger dan 30 fps behalen. We hebben alleen met medium instellingen getest en dat leverde een frame rate van 24.4 fps op. Alleen met minimale instellingen draait deze shooter vloeiend (35.5 fps), maar door de slechtere graphics gaat de algehele sfeer van de game dan een beetje verloren. Wil je Metro 2033 op een notebook draaien met minimaal medium instellingen, dan zul je op zijn minst een GeForce GTX 285M of HD 5870 nodig hebben.
Metro 2033 | |||
Resolutie | Instellingen | Waarde | |
1360x768 | Normal DX10, AAA, 4xAF | 24.4 fps | |
800x600 | Low DX9, AAA, 4xAF | 35.5 fps |
Anno 1404
Blue Byte's epische strategie game draait ook niet vloeiend met hoge instellingen. De frame rate is met lage instellingen erg hoog, maar de middenweg is ook niet verkeerd, want met medium instellingen en een lage resolutie (1024x768) draait de game ook prima. Om Anno 1404 met hoge instellingen vloeiend te kunnen spelen heb je minimaal een GeForce GTX 260M, HD 5730, HD5880 of een HD5650 in combinatie met een snelle quad-core processor nodig (Deviltech Fire DTX, i7-720QM).
Anno 1404 | |||
Resolutie | Instellingen | Waarde | |
1280x1024 | very high, 0AA, 4AF | 18.4 fps | |
1024x768 | low, 0AA, 0AF | 89.6 fps |
Samenvatting gaming prestaties
Een GeForce GT 325M en een score van 5373 in de 3DMark06 benchmark - als je regelmatig veeleisende games wilt spelen, kun je beter aan de MSI FX600 voorbij gaan. We durven dan ook te zeggen dat je alleen met een ATI HD 5650, HD 5870 of GTX 280 echt van games kunt genieten op een notebook. Met de GT 325M in de FX600 zul je namelijk flink moeten inleveren op grafische details en resolutie.
lage | gem. | hoge | ultra | |
---|---|---|---|---|
Call of Juarez Benchmark (2006) | 13.8 | |||
Anno 1404 (2009) | 89.6 | 18.4 | ||
Metro 2033 (2010) | 35.5 | 24.4 |
Emissies
Zonder belasting (inactief) of onder lichte belasting komt het geluidsniveau niet boven de 33.1 dB(A). De Western Digital harde schijf laat wel sporadisch van zich horen met een duidelijk hoorbaar geklik van de lees/schrijfkop. Wil je een DVD'tje kijken, dan zul je helaas constant het storende geluid van de optische drive aan moeten horen. Dit geluid is luid hoorbaar (37 dB(A)), maar kan gelukkig worden overstemd met het goede geluidssysteem.
In de stress test, waar de CPU en GPU volledig worden belast, steeg de geluidsproductie naar een maximum van 48.1 dB(A). Op dit niveau klinkt de fan bijna als een sirene, alleen dan nog niet zo doordringend. Tijdens het spelen van games of onder constante grafische belasting blijft de notebook met een geluidsproductie van 39 dB(A) duidelijk rustiger.
Geluidsniveau
Onbelast |
| 32.5 / 32.7 / 33.1 dB (A) |
HDD |
| 33.1 dB (A) |
DVD |
| 37 / dB (A) |
Belasting |
| 39.2 / 48.1 dB (A) |
| ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min: , med: , max: (15 cm afstand) |
Temperatuur
Wanneer de FX600 inactief is, bedraagt de gemiddelde temperatuur aan de onderkant slechts 30° Celsius. Het gebied waar de polsen op rusten blijft met 32 graden ook lekker koel. Het is ook verbazingwekkend hoe de warmteontwikkeling zo gelijk over de onder- en bovenkant is verdeeld.
Vervolgens hebben we een stress test uitgevoerd met Prime95 (CPU) en Furmark (GPU) om de maximale temperatuur van de componenten te kunnen meten. De test heeft slechts minimale effecten op de bovenkant. Het gebied rond het toetsenbord wordt namelijk maximaal 37 graden, wat maar 4 graden hoger is dan tijdens inactiviteit. Aan de onderkant is alleen de temperatuur van 48.2 graden Celsius rond de fan en heatpipe enigszins opvallend.
(+) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 36.9 °C / 98 F, vergeleken met het gemiddelde van 36.9 °C / 98 F, variërend van 21.1 tot 71 °C voor de klasse Multimedia.
(-) De bodem warmt op tot een maximum van 48.2 °C / 119 F, vergeleken met een gemiddelde van 39.2 °C / 103 F
(+) Bij onbelast gebruik bedraagt de gemiddelde temperatuur voor de bovenzijde 31.5 °C / 89 F, vergeleken met het apparaatgemiddelde van 31.3 °C / 88 F.
(+) De handpalmsteunen en het touchpad bereiken maximaal de huidtemperatuur (35.2 °C / 95.4 F) en zijn dus niet heet.
(-) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 28.8 °C / 83.8 F (-6.4 °C / -11.6 F).
Luidsprekers
Twee luidsprekers bevinden zich boven het toetsenbord (midden- en lage tonen, bass) en twee anderen onder het gebied waar de polsen op rusten (hoge tonen). Een "THX TruStudioPro" sticker wijst ons op de kwaliteit van het systeem, maar wat betekent het nou eigenlijk? THX is geen geluidssysteem met zijn eigen hardware, maar eigenlijk zoiets als Dolby Surround of DTS. Het is een regelgeving van de George Lucas groep Lucasfilm, die oorspronkelijk in bioscopen werd toegepast. Het geluid moest worden aangepast zodat het geschikt was voor een standaard bioscoop. De technologie die daarvoor wordt gebruikt is echter niet relevant voor THX.
Jarenlang heeft THX Ltd. niet alleen bioscopen, maar ook AV receivers, versterkers, DVD spelers en PC luidsprekers gecertificeerd. Waarom prijken de THX stickers dan niet ook op notebooks? Als alles volgens de regels is gegaan, heeft MSI zijn "theater class 4 speakers" systeem laten certificeren door THX, wat betekent dat het geluidssysteem voldoet aan de eisen van "THX TruStudio". Pas dan mag een fabrikant zijn product officieel van een THX sticker voorzien. De eisen waar een systeem aan moet voldoen luiden volgens de THX website volgt: een virtueel surround kanaal; lage frequenties worden versterkt door bass; spraak onderscheidt zich duidelijk van vergezellende muziek; plotselinge veranderingen van volume worden opgevangen; het frequentiebereik van gecomprimeerde muziek wordt verruimd.
Veel beloftes dus, maar wat is het resultaat? Hoge en midden tonen zijn gebalanceerd tijdens het afspelen van muziek. We kunnen duidelijk horen dat de hoge tonen uit de voorste luidsprekers komen. De subwoofer boven het toetsenbord levert de bass, maar die zou nog iets krachtiger mogen zijn. Het volume is relatief hoog en kan een ruimte van 40 m² vullen met geluid. Dat de luidsprekers bass geluid leveren wordt bevestigd door onze licht trillende hand wanneer we hem op een luidspreker leggen.
Waar we erg blij mee waren was de helderheid en diversiteit van het geluid (met muziekbestanden van hoge kwaliteit) en op dit gebied vinden we dat MSI zijn THX beloftes zeker is nagekomen. Toch weegt ons testmodel door het ontbreken van een echt stevige bass niet op tegen de Asus N71JV (17 inch, Sonic Master), die een subwoofer aan de onderkant en 5.1 audio uitgangen heeft.
Wat we ook hebben geprobeerd is het aansluiten van twee externe, actieve Yamaha luidsprekers (YST-M20SDP). Ons oordeel hierover is positief, want we konden geen enkele ruis horen. Wil je geluid zonder ook maar enig verlies aan kwaliteit, dan kun je ook het stereo signaal uit de SPDIF uitgang gebruiken (gecombineerd met line out).
Batterijduur
De batterijduur van de MSI FX600 had flink verlengd kunnen worden door de Nvidia Optimus technologie. In sommige geteste notebooks werkt de technologie namelijk erg goed. Neem bijvoorbeeld de Asus U30JC, die het ondanks zijn dedicated Nvidia GPU op een batterijlading 7 uur volhield in de WLAN test. We moeten wel toegeven dat deze notebook een flinke 84 Wh batterij aan boord heeft, terwijl de FX600 het met een 49 Wh exemplaar moet doen.
Als we de batterijduur van de FX600 bekijken zien we meteen dat de FX600 niet echt profiteert van de technologie. Drie uur in de WLAN test (186 minuten) en nog geen twee uur tijdens het kijken van een DVD zijn nou niet echt voorbeelden van een goede batterijduur, zeker gezien het feit dat veel notebooks uit de vorige generatie het even lang volhielden op een batterijlading, maar het dan wel zonder Optimus moesten doen. Toch is een batterijduur van 3 uur volgens ons haalbaar en eigenlijk is dat een prima resultaat, omdat geen enkele vergelijkbare notebook eerder zo'n resultaat heeft behaald.
De MSI FX600 heeft geen echt grote honger naar energie. Als alle energiebesparende opties zijn ingeschakeld, bedraagt het energieverbruik tijdens inactiviteit 12.8 Watt (Turbo Battery Mode). Dit klinkt extreem laag, maar in vergelijking verbruikt een Samsung R780-JS03DE (17 inch) met een krachtigere i5-520M processor en dedicated GT 330M GPU in dezelfde staat slechts 14.2 Watt.
Tijdens de 3DMark06 benchmarks met de Nvidia GT 325M geactiveerd stijgt het energieverbruik naar 58.9 Watt. Tijdens office gebruik kun je een verbruik van 20 tot 25 Watt verwachten, terwijl dat tijdens bijvoorbeeld gamen rond de 60 Watt ligt. Het maximale energieverbruik hebben we gemeten tijdens de stress test (Prime95 en Furmark). De multimeter laat in dat geval een verbruik van 88.8 Watt zien, dus de 90 Watt adapter is precies goed.
Uit / Standby | 0.3 / 0.7 Watt |
Inactief | 12.8 / 15.9 / 17.2 Watt |
Belasting |
58.9 / 88.4 Watt |
Key:
min: ,
med: ,
max: |
Samenvatting
Met de FX600-i5447W7P zet MSI een praktische 15.6 inch notebook voor dagelijks gebruik op de markt. Hij kan recente games aan, waarbij je wel enigszins moet inleveren op details en resolutie, maar hij valt op door zijn zeer goede geluidssysteem (vier luidsprekers), lage warmte uitstoot en ongevoelige oppervlakken.
Door de trage 500 GB harde schijf liggen de prestaties onder het niveau van Core i5 systemen en zijn ze meer vergelijkbaar met die van een Core i3 systeem. Het energieverbruik is laag (12.8 Watt tijdens inactiviteit) dankzij de Optimus technologie en de nieuwste Core i5 processor, maar helaas heeft MSI bezuinigd op de capaciteit van de batterij, die slechts 4400 mAh bedraagt. Daardoor is de batterijduur van drie uur tijdens bijvoorbeeld internetten via WLAN een tegenvaller. Zonaanbidders zullen problemen hebben met het lage contrast en de relatief lage helderheid van het glossy beeldscherm. Werken in de zon is dan ook geen plezier (reflecties).
Ben je niet op zoek naar een gaming notebook, maar wil je office werk verrichten en thuis genieten van muziek en films, dan ben je aan het goede adres bij de FX600. De invoerapparatuur is misschien niet perfect voor intensief typewerk, maar na verloop van tijd raak je er gewend aan.
Wil je een notebook voor games, dan heb je niet per se een notebook met Optimus ondersteuning nodig. Ook de GeForce GT 325 is dan niet de ideale kandidaat, zoals blijkt uit de resultaten van onze gaming tests. Ben je wel van plan veel te gamen op een notebook, schaf dan een notebook aan met bijvoorbeeld een ATI HD 5650 of HD 5730.