Testrapport HP ProBook 4510s Notebook
CrisisBook
In deze barre tijden van economische crisis houden mensen, maar ook bedrijven, steeds meer de vinger op de knip, waardoor ook business notebooks veel minder geld in het laatje van de fabrikanten brengen dan voorgaande jaren. Gewone consumenten zijn hier misschien wel blij mee, aangezien ze van de dalende prijzen en nieuwe, goedkopere modellen kunnen profiteren. De pas uitgebrachte ProBooks van Hewlett-Packard behoren ook tot deze nieuwe lading goedkopere business notebooks. Hoe deze laaggeprijsde instap notebook presteert, lees je in dit testrapport.
HP heeft op het moment drie verschillende modellen die de naam "ProBook" dragen. Dit zijn de HP ProBook 4710s, 4510s (die wij hebben getest) en 4515s. Het tweede getal in de naam staat voor de beeldschermgrootte, waardoor de 4710s dus over een 17" scherm beschikt, terwijl de twee andere modellen een 15.6" beeldscherm hebben. Het grootste verschil tussen de twee 15" modellen zit hem in de hardware. De 4510s gebruikt hardware van Intel, terwijl de 4515s uitgerust is met componenten van AMD/ATI. Met een verkoopprijs van minder dan 400,- Euro is die laatste ook het goedkoopste model. Wat betreft behuizing en andere verdere uitrusting zijn de twee 15" modellen echter bijna identiek.
Behuizing
"B(l)ack in Black" zou zeker een passende titel zijn geweest voor de ProBook 4510s die we hebben getest, aangezien onder potentiële kopers Gothics geheel waar voor hun geld krijgen. Het is echt ongebruikelijk dat er geen enkele kleurvariatie in de behuizing zit. In het geval van de 4510s is het gebruik van kleuren beperkt tot de gemakkelijk te verwijderen sticker links van het touchpad en de Intel en Windows stickers rechts hiervan. Als dit al teveel kleur voor je is, dan kun je - als je vingernagels lang genoeg zijn - deze stickers gemakkelijk verwijderen. De stickers aan de onderkant van de notebook, namelijk het Windows Vista certificaat met het serienummer, moet je uiteraard wel laten zitten.
Ondanks het niet erg doordachte business design en kleurgebruik heeft HP zich naar onze mening toch iets te veel op consumenten gericht. Dit wordt duidelijk door het hoogglans schermcover en de randen rond het toetsenbord, die ook een hoogglans afwerking hebben gekregen. En juist dat laatste gebied voorzien van een hoogglans afwerking is een grote fout. Na een aantal uren typen zit het oppervlak vol met vingerafdrukken rond en tussen de toetsen. Het toetsenbord schoonmaken is ook nog eens een intensief werkje door de smalle openingen tussen de toetsen.
Het schermcover ziet er na een aantal dagen gebruik ook niet meer zo aantrekkelijk uit. Interessant genoeg geldt dit ook voor het materiaal waar de polsen op steunen. Zelfs hier zijn vingerafdrukken op zichtbaar en hoopt de viezigheid zich op. Alleen de oppervlakken met een ruwe textuur kunnen nog weerstand bieden aan viezigheid.
Uiteraard betekent een behuizing die gevoelig is voor viezigheid niet het einde van de wereld voor een business notebook, maar tijdens een vergadering met zakenpartners of je baas (behalve wanneer je dat zelf bent) is een "vettige" behuizing natuurlijk niet echt representatief.
Hoe zit het dan met de stabiliteit van de behuizing? Nou, laten we zeggen dat de prijs van de laptop dit duidelijk reflecteert. Zowel de basis-unit als het schermcover kunnen duidelijk ingedrukt worden. Voor de basis-unit geldt dit helaas voor het gehele gebied dat het toetsenbord beslaat. De behuizing buigt in ieder geval niet door, zodat je de notebook zonder aarzelen ergens aan op kunt tillen.
De scharnieren zijn duidelijk gebaseerd op het design van multimedia notebooks, waarbij de scharnieren in de achterkant zijn verwerkt, waardoor zich hier ook geen poorten bevinden. Ook zul je het zonder sluitingsmechanisme moeten doen, dat het scherm dicht zou houden. Het scherm sluit wel precies op de basis-unit aan, waardoor de ruimte tussen beide zeer klein is.
Connectiviteit
Onze verwachtingen waren niet zo hoog van een instap notebook van net meer dan 400,- Euro, waarmee hij in dezelfde prijscategorie als netbooks zit. De aanwezige poorten zijn over het algemeen goed: 4x USB 2.0, VGA, HDMI(!), LAN en 34mm ExpressCard slot. Vooral de HDMI poort, die digitaal beeld van hoge kwaliteit kan sturen naar een externe monitor met, was een verrassing, aangezien je dit niet vaak terugvindt in deze prijsklasse.
Minder tevreden waren we over de plaatsing van de poorten en dan vooral van de USB poorten. Deze bevinden zich per 2 aan de linker- en rechterkant, helemaal naar voren. Ieder apparaat dat via USB wordt aangesloten, zorgt dan ook direct voor een beperking van werkruimte rond de notebook.
Voor communicatie beschikken zelfs de goedkoopste modellen over Gigabit Ethernet (Marvell Yukon 88E8072 in ons testexemplaar) en Wireless LAN module van Broadcom (802.11 b/g). Zelfs Bluetooth is standaard ingebouwd in de goedkoopste modellen.
Het is mogelijk, echter tegen meerprijs, om de notebook uit te laten rusten met een geïntegreerde mobiele breedband module (HP un2400 EV-DO/HSPA - volgens HP). Na een zoektocht in een aantal Duits sprekende webshops in Europa hebben we een dergelijk model echter niet kunne vinden.
Door de concurrerende prijs heeft fabrikant ook flink gesneden in de garantie. Voor de HP 4510s geldt een garantie van 12 maanden wat redelijk kort is, zelfs voor een instap business notebook. Zoals voor alle business notebooks van HP geldt, kan de garantie uitgebreid worden door middel van het HP Care Pack. Je kunt de garantie tot maximaal 5 jaar uitbreiden, met, wanneer nodig, service op de volgende werkdag. Dit kost echter meer dan 500,- Euro, waardoor een dergelijke, uitgebreide garantie zich niet loont voor deze notebook, die zelf nog minder kost.
Invoerapparatuur
Zoals we al eerder onder het kopje "behuizing" vermelden, valt het toetsenbord vooral op de de ongebruikelijke hoogglans afwerking tussen de toetsen. Wat er misschien mooi uitziet in ongebruikte staat, blijkt na korte tijd al een onnodig design element, dat er ook al snel vies dan aantrekkelijk uitziet. Ook het schoonmaken is niet zo gemakkelijk als je zou denken, al is het zeker nodig de krappe openingen tussen de toetsen schoon te houden.
Afgezien van bovenstaande designfout hebben we hier een ruim toetsenbord met apart numeriek gedeelte voor ons. Dit is ondanks het 15" beeldscherm toch mogelijk dankzij het 16:9 breedbeeld formaat van de notebook. Hierdoor is namelijk niet alleen het scherm, maar ook de behuizing zelf breder, waardoor de plaatsing van een apart numeriek gedeelte mogelijk is zonder ruimte in te pikken van het standaard toetsenbord.
De individuele toetsen hoeven niet erg diep ingedrukt te worden en hebben een duidelijk drukpunt. Ook de nauwelijks afgeronde randen van de toetsen vallen ons op tijdens het testrapport, wat echter niet echt invloed heeft op hoe comfortabel het typen gaat. Aangezien de behuizing in het gebied van het toetsenbord een beetje meegeeft onder druk is het mogelijk dat dit tijdens wat energieker typewerk tot een wat springerige feedback zorgt.
Het touchpad heeft een fijn oppervlak met goede glij-eigenschappen. Het bevindt zich door het extra numerieke gedeelte inderdaad niet helemaal in het midden, waar sommige gebruikers misschien even aan moeten wennen. Het touchpad reageert net als de bijbehorende knoppen goed. Tijdens mobiel gebruik is het touchpad dan ook prima geschikt als muisvervanger.
Sneltoetsen vindt je apart van een klein knopje naast de aan/uit-knop niet terug op de HP ProBook 4510s. In Vista start dit het HP Info Center op, dat de gebruiker helpt met een aantal gebruiksaanwijzingen, maar ook kan helpen bij het configureren van een draadloos netwerk (HP Wireless Assistant). Wanneer de notebook uitstaat, start deze knop HP QuickLook 2, tenminste als dit ingesteld is. Met dit programma heb je binnen enkele seconden toegang tot opgeslagen data in Outlook (contacten, kalender, mail) zonder het hele besturingssysteem op te hoeven starten.
De fan draait in dit geval echter constant op volle snelheid, waardoor de notebook behoorlijk luidruchtig is.
Beeldscherm
Een ding dat alle varianten van de HP ProBook 4510s en 4515s met elkaar gemeen hebben, is het 16:9 HD beeldscherm met een resolutie van 1366x768 pixels. Je hebt echter wel keuze voor het beeldoppervlak. Volgens HP zijn er namelijk een glimmende variant (BrightView), maar ook een mat exemplaar (anti-glare) verkrijgbaar. Helaas was ons testexemplaar uitgerust met een glimmend beeldscherm, dat wegens ergonomische redenen niet aan te raden is als
De maximale helderheid van het beeldscherm (CMO1571) blijkt verrassend hoog te zijn na een aantal metingen. Er werd een maximum van 282 cd/m² in het midden van het scherm behaald, wat zeer goed is. Ook de gemiddelde helderheid van ongeveer 250 cd/m² is prima.
Ondanks dat de lichtopbrengst van net 78.4% onder het gemiddelde ligt, zien we zelf geen schaduw effecten, omdat de gemeten minimale helderheid van 221 cd/m² te hoog is.
|
Helderheidsverdeling: 78 %
Contrast: 199:1 (Zwart: 1.42 cd/m²)
Het maximaal mogelijk contrast van het beeldscherm is gemiddeld. De gemeten zwartwaarde van 1.42 cd/m² leidt tot een contrast ratio van maximaal 199:1. Zelf vinden we de kleuren zeer sterk en helderheid, al overheerst blauw iets teveel.
Wat betreft de mogelijkheid om buiten te werken, hebben we een redelijk verkeerde variant van de HP ProBook 4510s met glimmend beeldscherm als testexemplaar. De goede helderheid zorgt inderdaad voor een goed contrast in heldere omgevingen, maar de reflecties maken het werken met de notebook moeilijk. Wat dit betreft is dus een mat beeldscherm wenselijk. We kunnen alleen hopen dat de helderheid van een dergelijk beeldscherm in de buurt komt van de goede resultaten van het glimmende exemplaar.
De stabiliteit van de kijkhoeken is ook niet overtuigend. Zelfs bij de kleinste afwijking van de ideale verticale kijkhoek zien we kleuren veranderen. Sterke reflecties bij nadelig omgevingslicht dragen hier ook nog aan bij.
Prestaties
De HP ProBooks kunnen worden uitgerust met een groot aantal verschillende chipsets, CPU's en GPU's. In het 4510s model (Intel) lopen de mogelijkheden van een Celeron dual-core CPU tot duidelijk krachtigere Core 2 Duo chips met maximaal 2.1 GHz. Aan de andere kant gebruikt AMD/ATI (in het 4515s model) een Sempron CPU voor de goedkopere configuraties en krachtigere Turion X2 chips met maximaal 2.3 GHz voor de wat duurdere modellen.
Ook voor een grafische chip is er voldoende keuze. Volgens HP gaat het hierbij om grafische chips van zowel Intel als ATI. Ons testmodel beschikte, in tegenstelling tot wat op HP's website staat, niet over een ATI Radeon HD 3200 grafische kaart, maar over een Intel Graphics Media Accelerator 4500M. Ook andere specificaties op HP's website kloppen niet helemaal, aangezien bijvoorbeeld de Intel GMA X4500 HD Chip alleen wordt terug gevonden in desktop computers.
Ook moet je goed op de officiële benaming letten van de ingebouwde 4500M grafische chip in ons testexemplaar. Deze is namelijk niet identiek aan de 4500M HD, die duidelijk betere prestaties levert voor een hogere kloksnelheid.
Wat voor configuratie je ook kiest, je ontkomt niet aan de positie van de notebook in de instap categorie. Dit geldt voor zowel de CPU als de grafische chip. Basis programma's, zoals Word, Excel, Outlook draaien daarentegen prima en ook het kijken van een film of internetten gaat zelfs op het goedkoopste model zonder problemen.
Als je hogere eisen stelt, wanneer je bijvoorbeeld foto's wilt bewerken of software die veel rekenkracht vergt wilt draaien, zul je moeten kiezen voor een van de meer prestatiegerichte CPU's of GPU's, die tot de mogelijkheden behoren. De krachtigste CPU volgens HP is de Intel T6570 met 2.1 GHz, 800 MHz FSB en 2 MB L2-cache. Het AMD equivalent, de Turion X2 ZM-84 CPU (AMD Puma platform), blijft ondanks een hogere kloksnelheid (2.3 GHz) achter bij de Intel CPU.
De dual-core CPU in ons testexemplaar behoort tot de lagere regionen met matige prestaties. De T1600 Celeron dual-core chip is nog steeds gebaseerd op de wat oudere Merom architectuur (65nm), maar biedt wel de fundamentele voordelen van een dual-core processor: hij blijft goed presteren wanneer er meerdere programma's tegelijk worden gebruikt. Wat betreft prestaties ben je dan ook beter af met deze CPU dan met de goedkopere AMD variant, namelijk de Sempron SI-32 processor, die slechts een core heeft. De benchmarkresultaten van de geteste configuratie maken ons niet erg enthausiast en liggen ver van de bedoelde identiteit van de ProBooks als laag geprijsde office computers.
World of Warcraft
Voor alle WoW fans die geïnteresseerd zijn in de ProBook 4510s: met minimale instellingen (800x600, alles uit/minimaal) wordt een gemiddelde frame rate van 29.44 fps behaald. Dit is voldoende voor niet veeleisende gamers. De ATI Radeon 4330 grafische chip en een krachtigere dual-core CPU kunnen waarschijnlijk aan hogere eisen voldoen. Hierdoor kunnen de grafische instellingen worden verhoogd en kan er toch een fatsoenlijk frame rate gehandhaafd blijven.
Sims 3
De nieuwe game van EA, Sims 3, hebben we ook geprobeerd op de HP 4510s. Met de laagst mogelijk instellingen (800x600, alles uit/minimaal) meten we met Fraps een gemiddeld frame rate van 33.9 fps. We merken echter wel wat haperingen op, vooral wanneer we uitzoomen. Conclusie: het is mogelijk Sims 3 te spelen op de 4510s, maar iets meer rekenkracht is te wensen om de spelervaring nog beter te maken.
Harde schijf en RAM geheugen
Met 2 GB DDR2 RAM geheugen en een 250 GB (5400 rpm) harde schijf maakt HP de basisuitrusting van de ProBook 4510s compleet. Beide componenten zijn prima voor het gebruik van basis programma's. Bovendien is er één 2 GB RAM module geïnstalleerd, waardoor er dus nog een slot vrij is en de totale capaciteit dus uitgebreid kan worden naar 4 GB.
3DMark 2001SE Standard | 3517 punten | |
3DMark 03 Standard | 1474 punten | |
3DMark 06 Standard Score | 515 punten | |
Help |
PCMark 05 Standard | 3419 punten | |
Help |
Emissies
Geluidsproductie
Het beperken van geluidsproductie is niet een van de sterke punten van de HP ProBook 4510s. Zelfs tijdens inactiviteit horen we de fan continu en duidelijk hoorbaar draaien. Met een geluidsniveau van 36.8 dB(A) behoort de notebook dan ook tot een van de luidruchtigste van zijn klasse. Interessant was dat de fan direct stil werd na het uitrekken van de stroomkabel, dus tijdens werken op de batterij, ondanks dat de belasting gelijk bleef. Toch lijkt ons een verbetering van de fan controller geen slecht idee.
Onder belasting stijgt de geluidsproductie tot maximaal 45.2 dB(A) en dit is opnieuw behoorlijk hoog voor een goedkope office notebook. Over het algemeen zal de geluidsproductie tijdens belasting
dit niveau aanhouden.Geluidsniveau
Onbelast |
| 36.8 / 36.8 / 37.4 dB (A) |
DVD |
| 39.4 / 49 dB (A) |
Belasting |
| 41.2 / 45.2 dB (A) |
| ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min: , med: , max: (15 cm afstand) |
Temperatuur
De opwarming van de bovenkant van de basis-unit blijft binnen de grenzen en bereikt een maximale temperatuur van net 32.8 graden Celsius, zelfs na enkele uren van belasting. De onderkant wordt een stuk warmer en bereikt een maximale temperatuur van 42.8 graden Celsius, wat overigen nog steeds ongevaarlijk is. Werken met de notebook op schoot is in alle gevallen mogelijk, vooral gezien het feit dat er geen luchtuitlaat in de onderkant zit. Hierdoor kan de notebook op iedere ondergrond worden gebruikt zonder het gevaar dat de koeling niet goed meer kan werken.
(+) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 32.8 °C / 91 F, vergeleken met het gemiddelde van 34.3 °C / 94 F, variërend van 21.2 tot 62.5 °C voor de klasse Office.
(±) De bodem warmt op tot een maximum van 42.8 °C / 109 F, vergeleken met een gemiddelde van 36.8 °C / 98 F
(+) De palmsteunen en het touchpad zijn met een maximum van ###max## °C / 83.5 F koeler dan de huidtemperatuur en voelen daarom koel aan.
(±) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 27.7 °C / 81.9 F (-0.9 °C / -1.6 F).
Luidsprekers
De twee ingebouwe luidsprekers boven het toetsenbord klinken schel en hoge tonen klinken ook niet echt mooi. Aan de andere kant merken we ook de zwakke middentonen en lage tonen. Het geluid via de hoofdtelefoon aansluiting is veel beter. Met een goede hoofdtelefoon kun je dan ook gewoon genieten van een lekker muziekje.
Batterijduur
Ons testexemplaar was uitgerust met een 47 Wh (6-cells) Lithium ion batterij. Volgens HP is er ook een grotere 8-cells batterij met een capaciteit van 63 Wh verkrijgbaar. Met de 47 Wh batterij behaaldt de HP ProBook 4510 een maximale batterijduur van 262 minuten (BatteryEater Readers Test: min. helderheid, WLAN uit, energiebesparende modus). In een "worst case scenario", oftewel onder belasting met maximale helderheid en alle communicatiemogelijkheden ingeschakeld, houdt de batterij het 83 minuten vol.
Onze eigen test waarin we internetten via WLAN leverde acceptabele resultaten op. De notebook kan in dit geval ongeveer 200 minuten (max. helderheid, energiebesparende modus) worden gebruikt, wat een prima resultaat is.
Het kijken van een DVD levert minder goede resultaten op. Een batterijduur van 125 minuten (max. helderheid, gebalanceerde modus) is toch echt te kort voor een wat langere film, waardoor je de kans loopt het einde net te missen...
Uit / Standby | 0.2 / 0.2 Watt |
Inactief | 9.7 / 14.3 / 16.7 Watt |
Belasting |
31.5 / 44.8 Watt |
Key:
min: ,
med: ,
max: |
Samenvatting
De lage instapprijs van net meer dan 400,- Euro (afhankelijk van het model), maar des te meer de optie voor een mat beeldscherm, die je niet vaak in deze prijsklasse tegenkomt, maken de HP ProBook 4510s en respectievelijk 4515s zeer interessant. Erg jammer is het dan weer dat de goedkopere modellen op het moment over een glimmend beeldscherm beschikken.
Gezien de prijs kun je misschien over de viezigheid, die zich snel op de behuizing verzameld, heen kijken, maar we moeten ook vermelden dat bepaalde componenten met een hoogglans afwerking onbegrijpelijk zijn. Wel zijn er vier, helaas ongelukkig geplaatste, USB poorten en een HDMI aansluiting aanwezig. Ook de optionele HSPA module kan interessant zijn voor sommige gebruikers.
De prestaties van de instapmodellen blijken redelijk beperkt te zijn. Voor simpele programma's is echter zelfs de goedkoopste configuratie voldoende. Alleen wanneer je hogere eisen wat betreft prestaties en graphics hebt, zul je naar de duurdere configuraties moeten kijken.
Een van de grootste nadelen als office notebook lijkt ons echter de constant en duidelijk hoorbare fan, die zelfs actief is tijdens inactiviteit. Bij het werken op de batterij wordt de fan echter direct stil, dus aan de fan controller moet echt iets worden gedaan.
Aan de andere kant is de batterijduur wel weer goed, zelfs die van de goedkopere configuraties met een 6-cells batterij. De 8-cells batterij zou voor een nog langere batterijduur kunnen zorgen, maar de duurdere configuraties met deze batterij beschikker over krachtigere hardware, die meer energie nodig heeft, waardoor het verschil met de goedkope configuraties waarschijnlijk miniem is.
Voor office gebruikers die wat geld willen besparen is de HP ProBook 4510s zeker een kijkje waard. Wanneer je de notebook intensief wilt gebruiken, is een mat beeldscherm in alle gevallen aan te raden. Dit geldt ook voor mensen die de notebook buiten willen gebruiken, wat gezien de goede batterijduur zeker realistisch is.
Veel dank gaat uit naar het bedrijf Notebook.de , die ons vriendelijk heeft voorzien van dit testexemplaar. Hier kun je deze laptop configureren en bestellen.