Testrapport Dell Latitude D430 Subnotebook
Road Warrior.
De Dell Latitude D430 blijkt een goede reisgenoot te zijn in onze test. Het tot nu toe kleinste notebook van de Latitude serie is stil, compact, licht en de afwerking is goed. De looptijd van de kleine 42Wh batterij kan dankzij de speciale energiebesparende componenten oplopen tot 6 uur. Ondanks de componenten met laag energieverbruik is de Core 2 Duo processor met 1.2GHz kloksnelheid gecombineerd met een SSD harde schijf krachtig genoeg voor dagelijks kantoor gebruik.
Behuizing
De 12 inch Dell Latitude D430 van Dell, is tot nu toe het kleinste notebook van de Latitude serie. Het was vooral ontworpen voor zakelijke klanten. De kleur en vormkeuze is dus ook zakelijk. Helder grijs en zwart overheersen de uitstraling van dit lichte draagbare notebook, die nauwelijks 1.5 kg weegt. Enkele opvallende kleuren, zoals een blauw track point in het toetsenbord en een groene indicator LED maken het ontwerp iets levendiger.
Omdat er geen optische drive geplaatst is, is de Dell Latitude D430 erg compact. Als je het sluit is het maar twee tot tweeenhalve centimeter hoog, 29,2 cm lang en 21,3 cm breed. Dit is nauwelijks groter dan een A4 notebook. Onze digitale weegschaal gaf een gewicht van exact 1488g inclusief batterij aan. Zonder de batterij weegt het notebook zelfs nog 307g minder.
Dit is mogelijk door de zeer stabiele, maar lichte magnesium behuizing. Dit materiaal is overal gebruikt. Behalve een uitstekende stabiliteit en laag gewicht zorgt dit ook voor een goede uitstraling en hoge kwaliteit materiaaleigenschappen van dit kleine notebook. Daarom zul je geen krakende geluiden horen zoals bij een plastic notebook. De uitstraling en eigenschappen van de behuizing zijn duidelijk top.
Een modulaire externe drive is aanwezig om CDs en DVDs te lezen. In het DBay van het geteste notebook, die dezelfde kleuren als het notebook heeft, is er een modulaire combo drive. Je kunt het met de D430 verbinden via de speciale USB2.0 poort, waarbij er geen externe voeding nodig is. Het is jammer dat deze externe drive gemaakt is van simpel plastic, hoewel de prijs, afhankelijk van de uitrusting, best hoog ligt. Dus het voelt duidelijk slechter aan dan het notebook, die gemaakt is van magnesium onderdelen.
De aansluitmogelijkheden zijn standaard. Drie USB-poorten, Firewire en een SD memory card slot zijn zoals gewoonlijk beschikbaar. Een PCMCIA interface maakt ook verbetering mogelijk. Verder behoort ook een docking poort tot de standaard uitrusting. Een extern scherm kan via VGA worden aangesloten. GBit-LAN, WLAN en het gebruikelijke 56K modem maken communcatie mogelijk. Optioneel is een HSDPA module. De SIM kaart moet onder de batterij geplaatst worden. Er zijn ook een fingerprintreader en een TPM chip aanwezig voor de data beveiliging van dit notebook.
Voordelen van subnotebooks zijn de geringe afmetingen en hoge mobiliteit. Er zijn echter ook nadelen. Zo moet bijvoorbeeld het toetsenbord kleiner zijn dan bij grotere notebooks. Dicht op elkaar gepakte en kleinere toetsen zijn hier de consequenties van. Dus deze kleine notebooks zijn niet echt handig als je erg veel moet typen.
Wat dit betreft is de Dell Latitude D430 geen uitzondering. Hoewel het gelijk duidelijk wordt dat Dell de toetsen zo groot mogelijk wilde maken, is het typen van grote documenten met dit subnotebook lastiger dan met een groter toetsenbord. Dit komt niet alleen door de dichte lay-out. Het toetsenbord geeft duidelijk mee aan de rechterkant. Desondanks is de toets feedback gebruiksvriendelijk en de toetsen voelen goed aan.
Dit Dell notebook heeft twee muisvervangers, een trackpoint en een touch pad. Het is een kwestie van smaak welke je fijner vindt. Beide vervangers maken een precies gebruik van de muis cursor mogelijk. De knoppen zijn gebruiksvriendelijk en bijna compleet stil.
Beeldscherm
Het kleine 12.1 inch scherm van de Dell Latitude D430 is net zo goed als de schermen van grotere Dell notebooks. De resolutie van 1280x800 pixels is standaard voor deze klasse en het 16:10 formaat is gebruikt. Dus de desktop grootte is net zo groot als bij de meeste 15.4 inch notebooks, maar de iconen en lettertypen zijn door de hoge resolutie duidelijk kleiner dan op grotere scherm. Door het matte oppervlak en hoge verlichting is het zelfs buiten absoluut geschikt om op te werken.
| |||||||||||||||||||||||||
Helderheidsverdeling: 79 %
Contrast: 176:1 (Zwart: 1.45 cd/m²)
Dit LCD scherm ziet er goed uit. Kleur helderheid en neutraliteit zijn goed, maar er is een wat blauwe tint met de standaard instellingen. De gemiddelde helderheid van 224 cd/m2 is erg goed. Echter, wat betreft de contrast ratio en verticale kijkhoeken ligt het in het onderste gedeelte van zijn klasse. Natuurlijk is dit niet vervelend in Word, Excel etc. De meest belangrijke aspecten zijn een gelijke verdeling van het licht en een hoge helderheid. Daarmee overtuigt dit LCD scherm.
Handig: een kleine helderheid sensor past de helderheid van het scherm automatisch aan aan de helderheid van de omgeving, als het daarop ingesteld wordt. Als we naar buiten gaan, gaat de helderheid automatisch naar het maximum. Als het avond wordt, wordt de helderheid automatisch verlaagd als de sensor actief is.
Prestaties
In de Dell Latitude D430 zit een processor van Intel. Voor de verandering is de Intel Core 2 Duo U7600 niet erg krachtig, maar het energieverbruik en dissipatie zijn laag. Beide cores van deze ULV-chip (Ultra Low Voltage) draaien op een maximale kloksnelheid van 1.2 GHz en zijn uitgerust met 2MByte L2-Cache en de thermal dissipation power (TDP) is maar 10 Watt. Ter vergelijk: een standaard mobiele processor, een Core 2 Duo, kan een TDP tot wel 35 Watt hebben. Het is duidelijk dat de Dell Latitude D430 stil en lang kan draaien op de batterij.
Het geteste notebook was uitgerust met een Gigabyte DDR2 RAM. Desondanks kan het geheugen makkelijk worden verhoogd tot 3GB, omdat er een vrije geheugenbank is verborgen achter een onderhouds opening. Als je bedenkt hoeveel geheugen op dit moment kost, is het een goed idee. Maar Windows XP draait al lang soepel met maar een GB RAM.
De geleverde opslag devices werken hier ook aan mee. Dell heeft het geteste notebook uitgerust met een erg snelle en erg dure SSD van Samsung, een PZA064. Vanaf het begin overtuigde het al door de hoge prestaties, waarbij het absoluut stil is. Het heeft een capaciteit van 64 GB, de overdrachtsnelheid is bijna constant 47MB/s en het kan elke locatie vinden binnen een tijd van 0.3 ms. Volgens SiSoft Sandra, is de overdrachtsnelheid nog steeds 24 MB/s als je data schrijft. Ter vergelijk: de overdrachtsnelheid van een standaard 1.8 inch harde schijf is ongeveer 30 MB/s en de toegangstijd over het algemeen boven 20ms.
Hiervan zul je veel profijt hebben. Windows XP staat al klaar na 28 seconden. Applicaties starten verrassend snel, en kleine installaties gaan erg snel. Ondanks de wat langzamere processor, merkten we dat de Dell Latitude D430 duidelijk sneller reageert dan andere mobiele computers - indrukwekkend. Echter, als je nier kiest voor de SSD, die bijna 800 Euro kost, moet je er van uit gaan dat de totale prestaties minder worden. Standaard 1.8 inch harde schijven, die normaal in deze klasse worden gebruikt, hebben niet zulke hoge prestaties.
| 3DMark 05 Standard | 388 punten | |
| 3DMark 06 1280x800 Score | 135 punten | |
Help | ||
| PCMark 05 Standard | 2738 punten | |
Help | ||
Emissies
Loudness
Door de ULV-CPU van Intel, die niet veel energie verbruikt, hoeft de kleine fan nauwelijks te draaien tijdens kantoorwerk. Door de volkomen stille SSD harde schijf zou het notebook compleet stil zijn bij normaal kantoor werk - maar helaas, er is een altijd hoorbaar zacht getjilp. Net als bij de oudere Dell notebooks is het getjilp duidelijk hoorbaar. Dit kan vooral in stille omgevingen vervelend zijn, maar het is niet hoorbaar in kantoren of op het vliegveld.
Als beide cores van de processor voor een langere tijd hard moeten werken, moeten ze actief gekoeld worden door de kleine fan in de behuizing. Zelfs in stille omgevingen is de eerste fansnelheid nauwelijks hoorbaar. Als je veel kracht van je notebook blijft vragen, wordt de fan hoorbaar, maar is nog steeds erg stil. Helaas wordt dit geluid altijd vergezeld door een hoorbaar ratelen, wat kan duiden op een beschadigde lager van de fan. Omdat we niet genoeg tijd hadden, konden we dit probleem niet repareren voor we de geluidsemissies gingen meten. Zonder dit defect zou de Dell Latitude D430 nog stiller kunnen zijn. Ondanks de beschadigde lager was het geluid nooit storend hard.
Geluidsniveau
| Onbelast |
| 30 / 31.6 / 31.6 dB (A) |
| HDD |
| 30 dB (A) |
| Belasting |
| 41.1 / 43.1 dB (A) |
 | ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min:  , med:  , max:  (15 cm afstand) | ||
Temperatuur
Wat betreft de temperatuur emissies is dit Dell notebook niet echt ideaal. Vooral als je een langere tijd het notebook aan hebt staan, wordt de behuizing oncomfortabel warm, zowel bij kantoorgebruik zonder de fan als onder volledige belasting. We hebben een temperatuur boven de 50°C gemeten voor beide scenarios aan de onderkant van dit kleine notebook. Als je niet urenlang met het notebook op schoot hoeft te werken, zul je hier niets van merken. Vooral bij kantoorgebruik duurt het lang voor het notebook zo warm wordt, omdat de maximum temperatuur pas na enkele uren werd gemeten. De temperaturen aan de bovenkant zijn goed.
(-) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 45.6 °C / 114 F, vergeleken met het gemiddelde van 35.9 °C / 97 F, variërend van 21.4 tot 59 °C voor de klasse Subnotebook.
(-) De bodem warmt op tot een maximum van 53.6 °C / 128 F, vergeleken met een gemiddelde van 39.4 °C / 103 F
(+) De palmsteunen en het touchpad zijn met een maximum van ###max## °C / 86.7 F koeler dan de huidtemperatuur en voelen daarom koel aan.
(-) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 28.3 °C / 82.9 F (-2.1 °C / -3.8 F).
Speakers
De kleine speakers boven het toetsenbord hebben geen volledig geluid. Net als de meeste ingebouwde speakers is het nauwelijks geschikt voor meer dan een wat stil waarschuwingsgeluidje. Muziek klinkt dof en blikkerig. We raden dan ook aan om externe speakers of een headset te gebruiken, zelfs als je simpele Youtube filmpjes bekijkt.
Batterijduur
Mobiliteit is een van de belangrijkste ontwerp aspecten van de Dell Latitude D430. Het zou natuurlijk niets waard zijn als het kleinste en lichtste notebook niet meer dan twee uur op de batterij zou kunnen draaien.
Natuurlijk is de batterijduur van de D430 langer. De langste looptijd gemeten onder Windows XP was meer dan 6 uur - inderdaad een erg goede waarde. Dit is zelfs nog verbazingwekkender als je bedenkt dat er een relatief kleine batterij met maar 42Wh in het notebook geplaatst is. Dit volledig uitgeruste mobiele notebook verbruikt duidelijk onder de 10 Watt vermogen. Hoe is dit mogelijk?
De basis hiervan ligt natuurlijk bij de keuze voor laag verbruikende componenten. Hiervan zijn de ULV processor en de chipset die geoptimaliseerd is voor subnotebooks een teken. Verder werkt de SSD harde schijf mee aan de energiebesparing. Als laatste is ook Windows XP minder veeleisend dan de opvolger, Vista.
Maar dit is nog niet alles. Ook de LAN interface wordt automatisch uitgeschakeld. Zodra het notebook op de batterij gaat draaien, schakelt het OS de LAN interface uit, en laat dat op het scherm zien. Hierdoor wordt de looptijd met anderhalf uur verhoogd als het notebook inactief is. In andere testen is het verschil ook meetbaar, maar minder duidelijk. Er zijn ook wat minpunten hieraan. Als de Dell Latitude D430 opgestart wordt met de batterij, maar met een LAN kabel ingeplugd, zet Windows alsnog de interface uit. Dan moet je het dus weer handmatig aanzetten als je het nodig hebt.
Andere batterij testen laten zien dat de looptijd lager wordt als je meer rekenkracht vraagt. De looptijd met het helderste scherm en zonder netwerk verbinding ligt duidelijk boven 4 uur. Als je WLAN gebruikt, ligt de batterijduur nog steeds boven drieenhalf uur. Onder volledige belasting is de batterij leeg na twee uur. Er is ook een 9-Cell batterij beschikbaar, met een betere looptijd dan de 6 cell batterij van het geteste notebook.
| Uit / Standby | 0 / 0 Watt |
| Inactief | 10 / 14.8 / 15.3 Watt |
| Belasting |
27.8 / 33.1 Watt |
   
| |
Key:
min: ,
med: ,
max: | |
Oordeel
De Dell Latitude D430 blijkt een uitstekende reisgenoot te zijn. Het is erg licht, ziet er elegant uit, en is gemaakt van hoge kwaliteit materialen die goed aanvoelen. Een batterijduur tot zes uur maakt het ongestoord werken mogelijk tijdens lange reizen. Het heldere scherm kan ook buiten zonder problemen worden gebruikt. Verder is het mogelijk om met het netwerk van de organisatie te verbinden via UMTS, bijna altijd en van bijna elke plaats.
De uitrusting voldoet aan bijna alles eisen voor een zakelijk notebook. Door de fingerprint reader en TPM chip is de data op de harde schijf betrouwbaar beveiligd tegen illegale toegang. Een optioneel docking station in combinatie met een externe optische drive zorgen voor gebruiksvriendelijkheid op kantoor en thuis.
Wat betreft de prestaties is dit kleine subnotebook natuurlijk niet zo krachtig als de meeste notebooks. De 1.2GHz Core 2 Duo processor van Intel is krachtig genoeg voor kantoor applicaties. Een super snelle SSD van Samsung maakt snel werken mogelijk. Dit lichte notebook, die maar 1.5 kg weegt, is niet ontworpen om complexe beeldbewerking of videobewerking te doen.
De D430 heeft enkele kleine minpuntjes. Voor ons zijn de belangrijkste punten van kritiek het ratelende toetsenbord en de relatief hoge temperatuur emissies. Daarentegen werkt de D430 bijna compleet stil.
De D430 met de geteste uitrusting kost ongeveer 1800 Euro ex BTW en verzendkosten als je het via het internet koopt. Zonder 64 GB SSD kost het bijna 1000 Euro ex BTW. Echter, de prijzen van Dell notebooks fluctueren sterk. Toen we onze test begonnen, kostte de externe drive boven de 200 Euro. Ondertussen behoort het tot de standaard uitrusting van dit notebook.
