Testrapport Dell Inspiron 13z Notebook
Mobiele Entertainer.
De nieuwe productlijn van Dell, een bekende distributeur, met een 'z' in de naam zijn maar voor een doel gemaakt: Een buitengewoon goede balans tussen mobiliteit en prestatie leveren. Terwijl de Inspiron 11z en de Latitude 16z al enkel weken op de markt zijn wordt de productreeks nu uitgebreid met een model uit de populaire 13 inch reeks, genaamd de 13z. Dit rapport zal uitwijzen hoe succesvol deze nieuwe subnotebook is in het balanceren tussen prestatie en mobiliteit.
Ons testmodel is uitgerust met een Intel Core 2 duo SU7300 CPU en een GeForce G105M grafische kaart van Nvidia. Dit zou niet alleen voor goede prestaties moeten zorgen maar zou met de grote 80 Wh batterij ook een goede batterijduur op moeten leveren. Zoals we dat gewend zijn van Dell kun je de Inspiron 13z naar hartelust aanpassen aan je eigen behoeften. Het instapmodel kost rond de 550 Euro plus verzendkosten. Echter, in vergelijking met ons testmodel, dat 760 Euro kost, komt het instapmodel slechts met een 4-cel batterij van 37 Wh, slechts 2GB aan RAM, een Intel SU 4100 CPU en een geïntegreerde Intel GMA 4500M HD chipset als grafische oplossing.
We hebben een allerlaatste prototype gestest dat nauwelijks zou moeten verschillen van eenzelfde soort model in de verkoop.
Behuizing
Met uitzondering van het scherm en het gebied onder het toetsenbord heeft de Dell Inspiron 13z van een mat, lichtelijk grof oppervlak. Op het eerste gezicht oogt de notebook vrij robuust. Het gebied onder het toetsenbord, waaronder het touchpad, hebben een zilver, makkelijk schoon te maken afwerking. Op het zwarte, met hoogglans afgewerkte gedeelte van de notebook verschijnen al snel vingerafdrukken en andere viezigheid. Door de textuur vallen kleine krasjes en stof gelukkig niet snel op. Over het algmeen doet het uiterlijk je denken aan vroeger, toen de notebooks vrijwel allemaal nog zwart en zilver waren. Als je een wat opvallender kleurtje wilt dan kun je de notebook ook bestellen in 'Cherry-red' voor een extra 49,- Euro.
Hoewel het toetsenbord, het gebied daaronder en het touchpad allemaal andere oppervlaktes hebben voelen ze allemaal goed aan en zijn vooral erg functioneel. Door het voorgenoemde robuuste plastic geeft de notebook nauwelijks mee en en kraakt deze niet. De stabiliteit van het toetsenbord is ook goed, alhoewel niet ideaal want soms geeft deze al mee onder middelmatige druk. De scharnieren kunnen een hoop vibratie absorberen. Ze kunnen echter niet goed omgaan met stevigere dreunen, bijvoorbeeld in een trein, want dan begint het scherm te bewegen. Hier moeten we constateren dat de scharnieren waarschijnlijk iets te klein zijn.
De stabiliteit van het scherm heeft een beschermende functie. Er zitten verder geen restricties aan het scherm. Het scherm is absoluut niet te verdraaien en we kunnen geen verstoringen op het beeld waarnemen. Als de notebook is gesloten dan zorgen kleine knopjes van schuim ervoor dat het beeld op een goede afstand van het toetsenbord blijft zodat het scherm schoon blijft.
De grote en stevig 80 Wh batterij verhoogd de hoogste van de laptop met 16mm en zit vast met twee haken. Met deze batterij is de Dell Inspiron 13z 330mm breed, 48mm hoog, 225mm diep en weegt 2010 gram. Als je voor de 4- of 6-cel batterij gaat dan zullen de afmetingen, samen met de batterijduur kleiner worden. Omdat de voeten van de notebook van rubber zijn staat deze ook zonder de batterij stabiel op een bureau.
Uitrusting
De gebruikelijke standaard interfaces voor het aansluiten van externe apparatuur zijn beschikbaar. Met drie keer USB 2.0, ethernet, analoge VGA-out, audio in/out (gecombineerd), een kaartlezer (7-in-1) en een kensington veiligheidsslot is de notebook klaar voor de meeste vormen van gebruik. Een verder pluspunt is de HDMI poort, waarmee je digitale verbindingen kunt maken met flatscreen TV's en schermen (in het geval dat het scherm een display poort of DVI poort heeft heb je een adapter nodig). Darnaast kun je via HDMI ook audio data overbrengen (HDMI naar HDMI), wat het aantal kabels reduceert. Deze Inspiron laptop heeft een ingebouwde optische drive, wat niet standaard is in een kleien subnotebook. Dit versimpeld de installatie van software en het maken van back-up's.
Door de batterij, die de gehele achterkant bezet, zijn alleen de zijkanten en voorkant beschikbaar voor interfaces. Daarnaast neemt de ingebouwde DVD-brander de meeste plek aan de rechterkant in beslag. Hoewel de stroomvoorziening, ethernet en het Kensington slot allemaal achteraan zitten zitten de VGA, HDMI en alle USB poorten vrij vooraan wat niet altijd even handig is. Afhankelijk van wat je aansluit kan dit een negatief effect hebben op het gebruik.
Qua draadloze communicatie beschikt de Inspiron 13z over Bluetooth 2.0 en WLAN met draft-n ondersteuning. Volgens Dell gaan ze geen UMTS optie aanbieden.
De prestatie van de interfaces is standaard. 26.4 MB/s voor de USB, 18.3 MB/s voor SD kaarten, 7.1 MB/s voor XD picture kaarten en 18.8 MB/s voor SDHC's zijn de gebruikelijke waardes. Het signaal van de VGA was echter niet voldoende. Bij resoluties van 1024x768 en hoger is het beeld op een extern scherm zichbaar wazig.
Dell heeft het gloednieuwe Windows 7 Home Premium 64-bit voorgeïnstalleerd op ons testmodel en biedt geen andere, alternatieve besturingssystemen meer aan. Naast Cyberlink PowerDVD DX Player zit er ook een versie van Microsoft Works 9 standaard op de laptop, handig voor basale taken als tekstverwerken.
Met betrekking tot de batterij heeft de klant de keuze tussen een 80 WH 8-vel batterij (zoals in ons testmodel) en een 37-WH alternatief. Daarnaast is het mogelijk om een 32 Wh 4-cel batterij of een 48 Wh 6-cel batterij als tweede batterij te nemen.
Input Apparatuur
Toetsenbord
Omdat het toetsenbord bijna de hele breedte in beslag neemt heeft deze vrij grote toetsen. Het is pretig om met de cursor toetsen en de page up/down toetsen te werken, deze zijn hun normale grootte en niet verkleind. Wel hadden we graag een grotere Del toets gehad want die is nu maar half zo groot als normaal. Over het algemeen is de lay-out acceptabel. De labels van de toetsen hebben een hoog contrast, wat vooral handig is bij het gebruik van Fn-combinaties.
De stabiliteit van het toestenbord is goed. Deze geeft maar een beetje mee onder stevige druk. Normaal typen zou daardoor geen moeite moeten kosten. Vanwege de mechanische eigenschappen van het toetsenbord, zoals de middelmatig tot korte tiklengte en de goedkeurende feedback is typen een plezier.
Touchpad
Het touchpad is verzonken en is van acceptabele grootte. Er is dus genoeg ruimte om te navigeren en de randen van het gevoelige deel zijn duidelijk. De precisie is goed en ook het glijden gaat prima. De touchpad knoppen zijn los en gevoelig genoeg. Er is geen multi-touch feature aanwezig.
Display
Het 13.3 inch WLED scherm van de Dell Inspiron 13z van AUO heeft een inheemse resolutie van 1366z768 pixels en een glanzend true-life oppervlak. Dit is niet ongebruikelijk voor een consumenten notebook van Dell. De resolutie resulteert in een 16:9 HD formaat, wat handig is voor multimedia applicaties zoals films en games.
| |||||||||||||||||||||||||
Helderheidsverdeling: 84 %
Helderheid in Batterij-modus: 204 cd/m²
Contrast: 169:1 (Zwart: 1.21 cd/m²)
In het midden van het scherm konden we een maximale helderheid meten van 204 cd/m2. De helderheid verslechterd naar de kanten toe tot een minimum van 172.1 cd/m2 in de rechter onderhoek. Dit geeft een vrij gelijke verlichting van 84%. Achtergronden van één enkele kleur zien er voor het oog dus normaal uit en niet wazig.
Vanwege het hevig reflecterende oppervlak zul je vaak het licht, je eigen positie en de openingshoek aan moeten passen om vervelende reflecties te voorkomen. Donkere beeldinhoud in een lichte omgeving of een constant veranderende omgeving (bijv. in een trein) verslechterd de situatie. Daarnaast is het slim om als gebruiker niet al te heldere kleren aan te doen. Het heldere achtergrondlicht heeft dan een negatief effect op de reflecties. Hoewel de gevoeligheid verschillend is tussen gebruikers kan het scherm omschreven worden als niet erg vriendelijk voor het oog of ergonomisch. De reflecties zijn op zijn minst storend.
Buiten is de impact van dit nadeel nog groter. Het is daarom alleen mogelijk om redelijk comfortabel te werken in de schaduw. In de zon werken is niet eens het overwegen waard omdat je niet veel van de scherminhoud zult herkennen. Huizen, personen, planten, etc. zijn hevig gereflecteerd en zitten windows en de icoontjes dwars.
Volgens Dell heeft het ingebouwde scherm een verbeterde kleurruimte. Ook subjectief gezien lijken de kleuren sterker dan die van de meeste notebook schermen. De contrast ratio van 169:1 is gelijk aan de meeste concurrenten maar dit wordt gecompenseerd daar een betere verzadiging.
De horizontale kijkhoek stabiliteit is bovengemiddeld waardoor er meerdere mensen tegelijk een film kunnen kijken. Daartegenover staat dat de verticale afhankelijkheid vrij hoog is en al fletse of geïnverteerde kleuren laat zijn bij en kleine verandering van de openingshoek of je eigen positie.
Prestatie
De getestte Dell Inspiron 13z heeft een Intel Core 2 Duo SU 7300 CPU met een kloksnelheid van 1.3 GHz en 3MB level-2 cache. Nvidia's GeForce G105M met 512MB video geheugen is verantwoordelijk voor de grafische output. Daarnaast heeft de notebook 4GB DDR3 RAM en een 320 GB harde schijf met een draaisnelheid van 7200 rpm, wat vrij ongebruikelijk is voor deze categorie notebooks.
| PCMark Vantage Result | 3104 punten | |
Help | ||
De Inspiron 13z is dus goed uitgerust en heeft genoeg reserve capaciteiten voor de meeste huisapplicaties. Dit wordt bewezen door een resultaat van 3104 punten in de PC Mark Vantage. Uiteraard zijn kantoor applicaties zoals tekstverwerkers, spreadsheets, databases en browsers geen probleem. Het was zelfs mogelijk om soepel foto's te bewerken met Photoshop Elements terwijl er meer dan 20 2272x1704 foto's tegelijkertijd open stonden. Zelfs daar draaide het systeem nog niet op zijn volledige capaciteit. Vanwege de dual core CPU is het mogelijk om meerdere programma's tegelijk te draaien zonder restricties. Je kunt tegelijkertijd browsen op het web, naar muziek luisteren en tekst verwerken.
Zonder grafische accelerator kan het systeem onze volledig HD test video's in H.264 formaat soepel afspelen met een systeembelasting van 65%. Als je een speler met GPU accelerator gebruikt zoals bijvoorbeeld de huidige versie van Nero Show Time, Cyberlink Power DVD of Media Player Classic gebruikt valt de systeembelasting terug naar onder de 20% (Media Player Classic). Uiteraard liepen de video's met een lagere resolutie dan het H.264 formaat zoals de video's die we gekocht hebben via de iTunes Store soepel en zonder problemen in iTunes.
We hebben ook de latencies gestest onder Windows 7 Home Premium door middel van de DPC Latency Checker. Alhoewel deze vooral in het groene gebied zaten schoten ze ook enkele keren net in het rode gebied van boven de 2000µs. Dit kan leiden tot synchronisatie fouten bij gebruik van externe apparatuur zoals geluidskaarten.
Vanwege zijn CUDA engine kan de GeForce G105M grafische kaart goed omgaan met conversie taken. Dit stelt de GPU in staat om taken die normaal door de CPU worden uitgevoerd zelf uit te voeren wat een enorm prestatie voordeel levert ten opzichte van conventionele CPU conversies. We hebben dit al aangetoond bij het rapport van de Samsung N510, hier hebben we de convertor Badaboom van Elemental gebruikt die al geoptimaliseerd is voor Nvidia's CUDA. Wederom hebben we film DVD's geconverteerd naar het H.264 formaat met een resolutie van 427x320 pixels, geoptimaliseerd voor iPhones, en de prestaties vergeleken met die van de Samsung N510. De Samsung N510 heeft een conversie prestatie van 24 fps, een Max Mini met een GeForce 9400, 2GB DDR3 RAM doet het op 39 fps en onze Inspiron 13z op 31,9 fps.
Conversies van MP3 bestanden naar het AAC formaat via iTunes doet de Intel SU7300 CPU met een snelheid van 14.3 keer gemiddeld. Vergeleken met een netbook die een Intel Atom N270 heeft is dit drie keer sneller.
| 3DMark 2001SE Standard | 13371 punten | |
| 3DMark 03 Standard | 8146 punten | |
| 3DMark 05 Standard | 5459 punten | |
| 3DMark 06 Standard Score | 2422 punten | |
| 3DMark Vantage P Result | 788 punten | |
Help | ||
2422 punten in 3D Mark '06 betekend dat deze notebook een grafische kaart heeft die duidelijk krachtiger is dan de chipsets die je normaal gesproken tegen komt in deze categorie notebooks. In de praktijk wordt het echter al snel duidelijk dat je niet echt normaal kunt gamen.
Hoewel shooters als Crysis soepel lopen op lage instellingen vallen de flair en sfeer hiermee weg wat spelen nauwelijks leuk maakt.
De situatie is beter met games als Racedriver: GRID, World of Warcraft en The Sims 3, waarbij je redelijk vrij bent in je detail en resolutie keuze. Zo kun je bijvoorbeeld de game spelen op de inheemse resolutie van 1366x768 pixels om het overzicht te maximaliseren en de grafische effecten beperkt te houden.
Zo lang er maar een paar units en gebouwen getoond hoeven te worden loopt Anno 1404 redelijk soepel. Echter, met 26 fps op lage instellingen is er niet veel ruimte over voor groeiende steden en maps. Het is daarom aan te raden eerst een testversie van Anno 1404 te spelen.
De gaming prestaties van de Inspiron 13z zijn vrij goed voor een Subnotebook. Door de details en de resolutie laag te houden kun je zeker een aantal populaire spellen goed spelen.
| Crysis - GPU Benchmark | |||
| Resolutie | Instellingen | Waarde | |
| 1024x768 | Medium, 0xAA, 0xAF | 13.76 fps | |
| 1024x768 | Low, 0xAA, 0xAF | 28.17 fps | |
| Anno 1404 | |||
| Resolutie | Instellingen | Waarde | |
| 1024x768 | low, 0AA, 0AF | 26 fps | |
| Racedriver: GRID | |||
| Resolutie | Instellingen | Waarde | |
| 1024x768 | , 0xAA | 19.2 fps | |
| 800x600 | , 0xAA, 0xAF | 46.6 fps | |
| Sims 3 | |||
| Resolutie | Instellingen | Waarde | |
| 1280x1024 | high / all on, high AA | 13.2 fps | |
| 1024x768 | med / all on | 23.5 fps | |
| 800x600 | low / off | 97.8 fps | |
| World of Warcraft | |||
| Resolutie | Instellingen | Waarde | |
| 1280x1024 | high | 29.3 fps | |
| 1024x768 | med | 39.4 fps | |
| 800x600 | low, 0xAA, 0xAF | 50.9 fps | |
Een 2.5" harde schijf met 7200 rpm zoals die in ons testmodel van Western kom je vrijwel nooit tegen in een consumenten notebooks. Een draaisnelheid van 7200 rpm is hetzelfde als in desktops wordt gebruikt en kom je eerder tegen in notebooks voor professionals. De voortreffende maximale overdrachtsnelheid van 83.9 MS/s is dan ook niet verrassend. De gemiddelde overdrachtsnelheid bedraagt 66.3 MB/s vanwege de lage minimumsnelheid van 33.9 MB/s maar is nog steeds zeer goed. Er zouden nog hogere snelheden bereikt kunnen worden door het gebruik van SSD's maar tot nu toe biedt Dell deze niet aan voor de Inspiron 13z.
Systeemgeluid
Ondanks de relatief krachtige componenten in een kleine behuizing is het systeemgeluid vrij laag. Niet alleen is het karakteristieke geluid min of meer stabiel maar de metingen wijzen ook een laag geluidsniveau uit. Zonder belasting noteren we 31.4 dB(A). De Dell Inspiron 13z is dus alleen hoorbaar in hele stille omgevingen. Afhankelijk van het energieprofiel kan het geluid stijgen tot 34 dB(A) onder lichte belasting, en het snorrende geluid is nauwelijks storend.
Bij het afspelen van een DVD bereikt het geluid een waarde van 36.3 dB(A). Het geluid van de DVD drive kun je vooral goed horen tijdens stille scènes in een film. Als een alternatief zou je de film af kunnen spelen vanaf de harde schijf.
39 dB(A) onder volledige belasting is geen pretje meer en zal de gebruiker na een tijdje beginnen te irriteren. Gelukkig komt deze situatie in de praktijk vrijwel nooit voor.
Geluidsniveau
| Onbelast |
| 31.4 / 33.4 / 34 dB (A) |
| HDD |
| 32.6 dB (A) |
| DVD |
| 36.3 / dB (A) |
| Belasting |
| 34 / 39 dB (A) |
 | ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min:  , med:  , max:  (15 cm afstand) | ||
Temperatuur
Uiteraard gaat het lage systeemgeluid ten koste van de temperatuur in de behuizing. Als de CPU en GPU hard moeten werken dan kan dat wat onplezierig aanvoelen vanwege de maximale temperaturen van 46.2 graden Celcius bij het touchpad en 46.6 tot 50.6 graden aan de onderkant.
Zonder belasting en met maximale energiebesparende opties bedraagt de maximale temperatuur 34.3 graden Celcius, beduidend lager en onopvallend. Browsen over het internet met de notebook op je schoot zou daarom geen probleem moeten zijn.
(-) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 46.2 °C / 115 F, vergeleken met het gemiddelde van 35.9 °C / 97 F, variërend van 21.4 tot 59 °C voor de klasse Subnotebook.
(-) De bodem warmt op tot een maximum van 50.6 °C / 123 F, vergeleken met een gemiddelde van 39.4 °C / 103 F
(-) De palmsteunen en het touchpad kunnen zeer heet aanvoelen met een maximum van ###max## °C / 115.2 F.
(-) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 28.3 °C / 82.9 F (-17.9 °C / -32.3 F).
Luidsprekers
Ondanks een zwakke bas is het geluid dat uit de speakers onder het toetsenbord komt wel gebalanceerd. Helaas vervormt het geluid wat bij hogere volumes. Dit is gelukkig niet echt een probleem omdat het volume waarop nog geen verstoringen optreden hoog genoeg is voor de meeste applicaties. Als alternatieven kun je de HDMI voor films gebruiken en de USB poorten of de gecombineerde audio in/out poort aan de rechterkant.
Batterijduur
De uitstekende batterijduur van de Dell Inspiron 13z komt door de energiezuinige componenten en door de grote 80 Wh batterij. Het minimale wattage van 9.4 Watt is energie besparend en komt door het gebruik van laag voltage componenten. De Intel S7300, het LED scherm en de Nvidia grafische kaart, die maar weinig energie vraagt onder lage belasting werken hiermee samen.
Aan de andere kant vragen de componenten genoeg energie als ze het nodig hebben om een breder veld van applicaties aan te kunnen spreken. Dit brengt een hoger verbruik met zich mee, 37.5 Watt in het geval van ons testmodel.
In de BatteryEater Reader's test (maximaal mogelijke batterijduur met alle energiebesparende opties) behaalde de 13z een batterijduur van 419 min. Onder volledige belasting, gesimuleerd in de BatteryEater Classic test (minimale batterijduur) konder we nog steeds 210 minuten werken zonder op te hoeven lade. Deze twee waarden zijn de extremen, de minimale- en maximale batterijduur en verschillen zo'n 200 minuten. Afhankelijk van het gebruik zal de batterijduur hier ergens tussenin liggen.
Onze praktische WLAN test en film test kunnen gezien worden als referentie waarden. Na de juiste instellingen te hebben gekozen zoals de helderheid van het scherm aanpassen, energiebesparend profiel en (on)nodige componenten in- of uitschakelen konden we 363 minuten lang browsen over WLAN en 242 naar een film op DVD kijken zonder naar de stekker te grijpen. Een paar maanden geleden was zo'n batterijduur in deze prijscategorie nog ondenkbaar. Het beste is nog dat de prestaties er niet onder lijden en voldoet aan de huidige eisen.
| Uit / Standby | 0.2 / 0.2 Watt |
| Inactief | 9.4 / 12.8 / 13.8 Watt |
| Belasting |
28 / 37.5 Watt |
   
| |
Key:
min: ,
med: ,
max: | |
Samenvatting
De Inspiron 13z heeft veel potentieel omdat zijn voordelen zorgen voor een breed spectrum aan gebruiksmogelijkheden. De notebook is mobiel, vooral vanwege zijn lange batterijduur, is niet te zwaar en heeft een goede behuizing.
Helaas is de belangrijkste interface, het scherm, een nadeel. Het hevig reflecterende scherm beperkt de mogelijkheden, zowel binnen als buiten. Hoewel het mogelijk is dit effect binnen te minimaliseren door ergens anders te gaan zitten is het vrijwel onmogelijk om de notebook buiten te gebruiken omdat de backlighting niet genoeg is om de reflecties op te lichten. De weelderige kleuren en goede verlichting zijn dan mosterd na de maaltijd.
De goede systeem prestaties konden we wel waarderen. De notebook kan niet alleen goed omgaan met basale taken maar je kunt er ook op gamen, alhoewel niet geweldig, en is duidelijk sneller in gespecialiseerde taken als het decoderen van video's door Nvidia's CUDA engine. Degenen die van films houden zullen ook blij zijn dat het mogelijk is om full HD video's af te spelen en dat er een HDMI interface aanwezig is.
