Testrapport Apple MacBook Pro 15 inch
Beste.
- Dat is hoe Apple de krachtigste versie van de 15" MacBook Pro met 2.8 GHz Core 2 Duo en 512 MB GeForce 9600M GT heeft genoemd. De update van midden 2009 omvat een nieuw beeldscherm met een groter kleurbereik, een SD-kaartlezer en een bijna 50% langere batterijduur. De dunne en lichte multimedia notebook is op bijna alle gebieden volmaakt, maar de reflecties van het beeldscherm en de warmteproductie blijven toch punten van kritiek.
Het 15 inch Pro model van de MacBook serie is verkrijgbaar in drie standaard configuraties. Wij hebben de duurdere versie met 2.8 GHz Core 2 Duo CPU (in tegenstelling tot een 2.53 GHz CPU in het goedkopere model), 500 GB harde schijf (vs. 250 GB) en 9600M GT grafische kaart met 512 MB geheugen (vs. de 9400M) ontvangen om te testen. Apple rekent voor deze krachtigere hardware 500 à 600 Euro extra. Afgezien van hierboven genoemde hardware zijn de verschillende modellen identiek.
Let op: Door de overeenkomsten tussen de 13" en 15" modellen, komen sommige delen van dit testrapport overeen met dat van de Apple MacBook Pro 13".
Behuizing
De behuizing van de 15" MacBook Pro is in principe een grotere versie van de "Unibody" behuizing van de 13" MacBook Pro. Ook de behuizing van de 15" Pro staat zijn mannetje dus wat betreft design, stabiliteit en afwerking. Apple heeft echter door het grotere beeldscherm nog plaats gevonden om de stereo luidsprekers achter een geperforeerde structuur te plaatsen.
De stabiliteit van de aluminium behuizing is gewoon overweldigend in vergelijking met andere notebook. Zelfs het gebied rond de DVD drive, een zwakke plek van veel notebooks, geeft geen kik als we erop drukken. Daarnaast voelt het aluminium fantastisch, iets wat plastic niet kan evenaren.
Apple heeft een klepje aan de onderkant weggelaten door het gebruik van een nieuwe batterij. Het enige niet perfecte component van de oudere modellen is hiermee verdwenen. Wel zul je nu de gehele onderkant los moeten schroeven als je bijvoorbeeld de harde schijf wilt vervangen. De batterij kan overigens niet meer door de gebruiker zelf verwijderd worden.
Een ander punt van kritiek op de Unibody behuizing bestaat ook nog steeds. De scherpe rand aan de voorkant kan namelijk bij langer gebruik vervelend voelen wanneer je er met je onderarm op leunt. Dit probleem wordt echter beperkt door de geringe dikte van de behuizing.
Connectiviteit
De aansluitingen op de 15" MacBook Pro zijn nog steeds beperkt. Daarnaast is het ExpressCard 34 slot vervangen door een SD-kaartlezer. Voor fotografen is dit misschien erg handig, maar het beperkt ook de mogelijkheden om uit te breiden (bijvoorbeeld een UMTS modem). In vergelijking met het 13" model heeft de 15" Pro alleen een extra dedicated audio ingang (optisch/analoog).
De notebook beschikt over slechts twee USB poorten, waardoor de aanschaf van een USB hub zeer is aan te raden. Nog een punt van kritiek is de mini displayport. Om het grootste gros van de beeldschermen aan te sluiten is er nu namelijk een nog duurdere adapter van Apple nodig. Daarnaast heeft Apple niet eens een HDMI adapater - het geluidssignaal wordt ook niet met het beeld meegestuurd, wat het gebruik van third-party adapters enigszins beperkt. Een positief punt van de kleine monitor aansluiting is de mogelijkheid tot het aansluitingen van 30" beeldschermen met een resolutie van maximaal 2560x1600 pixels (bijvoorbeeld via een dure Dual-Link DVI adapter).
De 15" MacBook Pro is prima uitgerust voor draadloze communicatie. Naast een 802.11n (draft) geschikte WLAN module van Broadcom (BCM4322AG), beschikt de notebook ook over Bluetooth 2.1 + EDR. UMTS of WiMax behoren niet tot de opties. Wil je hier wel gebruik van maken, dan zul je een geschikte USB stick moeten kopen, die in een van de weinige USB poorten geprikt kan worden.
Wat betreft software levert Apple uiteraard de nieuwste Mac OS 10.5.7 mee als besturingssysteem en ook het softwarepakket iLife 2009 ontbreekt niet. Je kunt dus meteen aan de slag met allerlei basisprogramma's.
Apple biedt standaard 12 maanden garantie. Dit kan worden uitgebreid tot 36 maanden voor een behoorlijke meerprijs van 349,- Euro (inclusief ondersteuning).
Invoerapparatuur
Apple heeft eigenlijk niets meer veranderd aan de invoerapparatuur sinds de lancering van de Unibody notebooks vorig jaar. Alleen de Windows stuurprogramma's voor het glazen touchpad zijn iets verbeterd, waardoor het gebruik van een externe muis onder Windows niet echt meer nodig is. Toch zijn de meeste multi-touch functies alleen beschikbaar onder Mac OS X.
Toetsenbord
De 'losse' toetsen zijn zoals in alle Unibody MacBook Pro's direct verzonken in de behuizing en werken soepel met een duidelijk drukpunt. Doordat het toetsenbord met meerdere schroeven vastzit aan de behuizing, zitten de toetsen stevig vast en maken ze geen kletterend geluid. Vervorming is door de aluminium behuizing ook niet mogelijk.
De indeling van het Apple toetsenbord is helemaal afgestemd op Mac OS X. Touch typing was zonder problemen mogelijk. De kleine pijltjestoetsen (vooral vervelend voor gamers) zijn nog steeds aanwezig, net als de smalle 'Enter'-toets.
De praktische achtergrondverlichting is ook in het 15" model ingebouwd en is gemakkelijk met de hand te bedienen. Overigens kan de notebook met behulp van een lichtsensor ook zelf de helderheid aanpassen aan de omgeving.
Zoals altijd zijn Windows gebruikers gewaarschuwd. De indeling van het toetsenbord is geoptimaliseerd voor Mac OS X en door de beperkte belettering (zoals belettering voor tekens als []|{}) zul je in het begin zeker niet genoeg hebben aan een aantal pogingen de juiste toets te vinden.
Glazen touchpad
Het glazen touchpad in de 15" MacBook Pro is identiek aan die in andere MacBook Pro Unibody notebooks. De perfecte glij-eigenschappen en zeer goede stuurprogramma's voor Mac OS X (X inclusief veel multi-touch functies) maken het gebruik helemaal tot een feest. De geïntegreerde muisknop zorgt ervoor dat het touchpad groter kan zijn, maar toch zul je waarschijnlijk aan de besturing moeten wennen bij bijvoorbeeld het slepen van objecten.
Beeldscherm
Een grote nieuwigheid is het verbeterde beeldscherm. Het is nog steeds een TN scherm, maar nu met een groter kleurbereik en ruimere kijkhoeken.
Met een gemiddelde helderheid van 240 cd/m2 is het beeldscherm helder genoeg om de gebruiker binnenshuis geen last te laten hebben van de reflecties op het reflecterende glazen beeldoppervlak. Je moet er in ieder geval wel op letten dat je geen raam of andere lichtbron achter je hebt.
De lichtopbrengst van ongeveer 66% is niet echt goed en is het resultaat van een behoorlijke daling van helderheid in de rechter benedenhoek. Afgezien van de reflecties is dit het grootste nadeel van het beeldscherm.
Dankzij de lage zwartwaarde van 0.38 cd/m2 is het maximale contrast met een waarde van 745:1 zeer goed. Dit zorgt voor zeer helder en kleurrijk beeld.
Update: De 15 inch MacBook Pro kan nu ook voor 50 Dollar meer worden besteld met een mat - niet glimmend - beeldscherm (net als de 17 inch MBP).
| |||||||||||||||||||||||||
Helderheidsverdeling: 66 %
Contrast: 745:1 (Zwart: 0.38 cd/m²)
Net als het nieuwe beeldscherm van de 13 inch MBP, beslaat ook het nieuwe TN paneel in de MBP 15" het gehele sRGB kleurbereik. Helaas levert Apple geen voorgecalibreerd ICC bestand mee voor het scherm. Het ongecalibreerde beeldscherm in ons testexemplaar was zeer onderdrukt en absoluut te helder (bij de maximale helderheid). Het beeld was een stuk beter na calibratie met de Spyder3Elite van Datacolor.
Toch kan het uitgebreidere kleurbereik zelfs na calibratie storend zijn, omdat Mac OS X kleuren management nog niet consequent ondersteunt in alle programma's (bijv. Quicktime pas met Snow Leopard). Een interessant artikel hierover is te lezen op Apfelquak Blog (Duits).
De kijkhoeken zijn ten opzichte van het oude beeldscherm ook enigszins verbeterd. De verbetering is echter niet zo groot als die van het beeldscherm in de nieuwe 13" MacBook Pro's. Veranderingen in kleur door het afwijken van de ideale kijkhoek vindt vooral bij verticale afwijking plaats.
Prestaties
We hebben de prestaties van 15" MacBook Pro onder Mac OS X gemeten met de Xbench 1.3 en Cinebench benchmarks. Dankzij de 2.8 GHz Core 2 Duo processor behaalt de MBP 15" in alle CPU benchmarks zeer hoge scores.
De grafische prestaties hangen af van welke grafische kaart is ingeschakeld. De OpenGL prestaties in de Cinebench benchmark zijn met de 9400M geactiveerd van het zelfde niveau als de 13" MacBook Pro. De 9400M grafische kaart is overigens prima geschikt voor de meeste dagelijkse taken. De dedicated grafische kaart (512 MB GDDR2 in ons geval) biedt pas voordeel wanneer je met veel vensters en programma's in de weer bent. De analyse van dit onderwerp door Anand Lai Shimpi van Anandtech, "How Much Video Memory Do you Need in OS X?", is dan ook het lezen waard.
De 15" MacBook Pro presteerde zoals verwacht ook goed in Windows Vista Business (geïnstalleerd via Bootcamp). De 9600M GT heeft, in het krachtigste model, 512 MB GDDR3 aan grafisch geheugen beschikbaar. Helaas gebruikt Apple nog steeds de 9600M GT, ook al is de GT 130M al verkrijgbaar en is de 200M serie ook bijna klaar om uitgebracht te worden.
De gaming prestaties zijn ook goed (door het snelle GDDR3 geheugen en de snelle CPU). De nieuwste games, zoals Left 4 Dead of Anno 1404, lopen met medium tot hoge details bij een resolutie van 1024x768 soepel zonder haperingen.
| 3DMark 05 Standard | 11344 punten | |
| 3DMark 06 1280x800 Score | 6077 punten | |
Help | ||
De prestaties in programma's zijn uiteraard ook zeer goed door de snelle Core 2 Duo T9600 met 2.8 GHz op de teller en het ingebouwde DDR3 RAM geheugen. De behaalde PCMark resultaten behoren tot de hoogste in de klasse van multimedia notebooks.
| PCMark 05 Standard | 6798 punten | |
| PCMark Vantage Result | 3879 punten | |
Help | ||
| Cinebench R10 | |||
| Instellingen | Waarde | ||
| Shading 32Bit | 3022 Points | ||
| Rendering Multiple CPUs 32Bit | 4028 Points | ||
| Rendering Single 32Bit | 2139 Points | ||
De iets langzamer draaiende 500 GB harde schijf van Hitachi (5400 rpm) valt vooral op door hoe stil hij zijn werk doet. Voor een 5400 rpm harde schijf zijn de prestaties zeer goed met een maximale overdrachtssnelheid van 82.5 MB/s. Alleen een minder stille 7200 rpm harde schijf of SSD zou betere prestaties leveren.
Emissies
Temperatuur
Een cruciaal punt van Apple's aluminium notebooks is altijd de warmteontwikkeling op het oppervlak. De temperaturen lopen van koel tot zeer heet, afhankelijk van het gebruik. Er zijn bepaalde situaties waarin de fans niet hoeven te draaien (omdat de interne temperatuurgrens is niet is bereikt) en het aluminium oppervlak vooral zorgt voor warmteafvoer.
De gebieden waar de polsen op rusten, de toetsen en het touchpad worden nooit zo warm dat het onplezierig is. De onderkant wordt echter vaak zo warm dat gebruik op schoot niet mogelijk is. Zoals we eerder al zeiden is dat sterk afhankelijk van het gebruik. Internetten met de notebook op schoot ging bijvoorbeeld onder Mac OS X en de 9600M GT gedeactiveerd zonder problemen te hebben van de warmteontwikkeling.
(-) De maximumtemperatuur aan de bovenzijde bedraagt 48.7 °C / 120 F, vergeleken met het gemiddelde van 36.9 °C / 98 F, variërend van 21.1 tot 71 °C voor de klasse Multimedia.
(-) De bodem warmt op tot een maximum van 47.8 °C / 118 F, vergeleken met een gemiddelde van 39.2 °C / 103 F
(±) De palmsteunen en het touchpad kunnen zeer heet aanvoelen met een maximum van ###max## °C / 102.6 F.
(-) De gemiddelde temperatuur van de handpalmsteun van soortgelijke toestellen bedroeg 28.8 °C / 83.8 F (-10.4 °C / -18.8 F).
De geluidsproductie door de fans in ons krachtige 2.8 GHz model blijft erg laag. Het maximaal gemeten geluidsniveau van 48 dB(A) werd alleen bereikt tijdens zeer extreme belasting (Furmark + Prime95 onder Windows) voor langere tijd. Onder normale belating bedroeg de geluidsproductie ongeveer 40 dB(A). Het karakteristieke geluid van de fans (op zijn hardst net onder de 2 KHz) is eigenlijk best plezierig en helemaal niet storend.
In vergelijking met de 13" MacBook Pro heeft het 15" model 2 fans (een extra voor de grafische kaart). Het maximale geluidsniveau is dan ook 2 dB hoger als dat van het 13" model. De 15" MacBook Pro is alleen bij inactiviteit iets luider. Beide notebooks zijn echter bijna onhoorbaar. Het is duidelijk dat Apple voor de lage geluidsproductie hogere temperaturen voor lief heeft genomen, omdat de behuizing ook dienst doet als koeling.
<//p</p>
Geluidsniveau
| Onbelast |
| 29.2 / 30.7 / 21.2 dB (A) |
| HDD |
| 21.2 dB (A) |
| Belasting |
| 41.5 / 48 dB (A) |
 | ||
30 dB stil 40 dB(A) hoorbaar 50 dB(A) luid |
||
min:  , med:  , max:  (15 cm afstand) | ||
Luidsprekers
De stereo luidsprekers in de 15" MacBook Pro produceren hard genoeg geluid en klinken absoluut beter dan die in het 13" model. De luidsprekers bevinden zich aan de linker- en rechterkant van het toetsenbord en bieden een goed geluid voor hun afmeting. Ze zijn dan ook prima om lekker naar een muziekje te luisteren.
DPC vertragingen onder Windows
We hebben ook een externe geluidskaart van het type Terratec 6Fire USB op de 15" MacBook aangesloten via USB. De kaart werkte perfect onder Mac OS X. In Windows Vista hoorden we echter krakende geluiden en haperingen. De grote DPC vertraging is hiervoor verantwoordelijk (bewezen met de DPC Latency Checker), waar de ondersteuning van Terratec ons op gewezen had.
Na een kort webonderzoek hadden we de hoofdverdachte gevonden. Net als in het 13" model zorgt de toetsenbord manager kbdmgr.exe voor interferenties. Na het afsluiten van dit proces via het taakbeheer (wat echter ook alle sneltoetsen voor Windows deactiveert) daalden de DPC vertragingen naar een acceptabel niveau. Helaas haperde het geluid toch nog af en toe, maar absoluut minder (verder waren alle onnodige dingen, zoals WLAN, al uitgeschakeld). De 15" MacBook Pro is dus net als het 13" model op dit moment nog niet geschikt voor gebruik met een externe geluidskaart onder Windows.
Batterijduur
De nieuwe geïmplementeerde lithium-ion polymeer batterij heeft met 73 Wh een grotere capaciteit dan zijn voorganger (50 Wh). Hierdoor wordt de batterijduur met ongeveer 50% verlengt.
De werkelijke batterijduur is echter niet alleen afhankelijk van de processor en de grafische belasting, maar ook van het besturingssysteem en de geactiveerde grafische kaart.
Zo behaalden we een sensationele batterijduur van 8 uur en 53 minuten met de 9400M geactiveerd onder Mac OS X, tijdens de simulatie van het lezen van een tekstbestand met de laagst mogelijke helderheid. Helaas kan alleen de 9600M GT worden gebruikt in Windows. Daardoor (en door minder goede optimalisatie voor Windows) daalt de batterijduur in Windows zonder belasting naar 5 uur en 13 minuten.
Het "worst case scenario" was absoluut onder Windows bij het uitvoeren van de Battery Eater Classic benchmark (GPU volle belasting en CPU). De batterij hield het in dit scenario slechts 1 uur en 39 minuten uit.
We behaalden een batterijduur van meer dan 6 uur tijdens het internetten via WLAN in Mac OS X (9400M geactiveerd). De batterij houdt het 3 uur en 41 minuten uit bij het kijken van een film op DVD.
We kunnen dus zeker stellen dat de batterijduur door de nieuwe batterij absoluut verbeterd is. Zo kon je bijvoorbeeld met de oudere batterij slechts 2 uur en 20 minuten een DVD kijken.
| Uit / Standby | 0.2 / 0.6 Watt |
| Inactief | 9.4 / 15 / 22.8 Watt |
| Belasting |
68 / 76.4 Watt |
   
| |
Key:
min: ,
med: ,
max: | |
Mac OS X migranten
Zoals voor alle Apple producten geldt: Windows gebruikers zijn gewaarschuwd, omdat Mac OS X op een aantal andere concepten is gebaseerd. Voor beginnende PC gebruikers is het dan misschien ook gemakkelijker om het Macintoch concept onder de knie te krijgen. Ook belangrijk om te vermelden is dat Windows programma's alleen onder Mac OS X draaien wanneer Windows is geïnstalleerd via een emulatie programma of op een speciaal aangemaakte Windows partitie.
Samenvatting
Apple weet ons nog steeds te verbazen met de Unibody MacBook. Het design, materiaalgebruik en stabiliteit zijn werkelijk fantastisch. De prestaties zijn ook zeer goed voor een 2.5 kg notebook, maar de 9600M GT is niet echt meer state-of-the-art. Het verbeterde beeldscherm beschikt over een uitgebreid kleurbereik, maar is helaas nog steeds niet als matte versie verkrijgbaar. De grootste vernieuwing is de geïmplementeerde 72 Wh batterij, die een fantastische batterijduur van maximaal 8.5 uur mogelijk maakt. Helaas kan hij niet vervangen worden door de gebruiker.
We zien Apple's besluit om het ExpressCard slot te vervangen door een SD-kaartlezer wel als een achteruitgang. Waarschijnlijk zijn alleen fotografen blij met dit besluit. Zoals bij voorgaande modellen ontbreekt ook nu UMTS of WiMax, waardoor je toch weer uitkomt bij een USB adapter. Voor de rest heeft Apple de hogere oppervlaktetemperaturen voor lief genomen ten goede van de lage geluidsproductie. Dit kan echter af en toe beperkend werken.
De geteste versie met 2.8 GHz Core 2 Duo is zeker interessant voor veeleisende gebruikers die hoge CPU prestaties nodig hebben. De 512 MB aan grafische geheugen helpt voor de soepele representatie van meerdere vensters in Mac OS X.
Tot slot kunnen we concluderen dat de 15" MacBook Pro nog steeds een fascinerende notebook is, die nog steeds zoekt naar concurrenten in de Windows wereld...
