100.000 mensen de straat op: Massale protesten escaleren tegen Europa's grootste lithiummijn

Vorige week braken er protesten uit in Servië tegen de geplande bouw van een lithiummijn. Het project van mijnbouwgigant Rio Tinto werd voor 2022 geannuleerd na maandenlange protesten in het hele land. Maar nu heeft het toch groen licht gekregen.

De mensen vrezen een humanitaire en ecologische ramp als gevolg van de geplande lithiummijnbouw en protesteerden op 19 augustus in Valjevo tegen 's werelds op één na grootste mijnbouwbedrijf met leuzen als "U zult niet graven" en "Rio Tinto, verlaat Servië". De eerste demonstraties met ongeveer 119.000 deelnemers vonden plaats in Belgrado op 10 augustus. Tientallen milieuactivisten werden gearresteerd, huizen werden doorzocht en er werden doodsbedreigingen geuit.

Er wordt onder andere gevreesd dat de winning van lithium, dat gebruikt wordt in de accu's van talloze elektrische apparaten zoals smartphones, laptops, wearables, accu-opslagunits voor zonne-energiesystemen en in elektrische voertuigen, het grondwater zou kunnen verontreinigen. Dit komt doordat er dagelijks enkele duizenden tonnen dynamiet en zwavelzuur gebruikt zouden moeten worden om het lithium uit het gesteente te halen.

Voor de mijn in de Jadar-vallei zou ongeveer 800 hectare bos moeten worden gekapt, landbouwgrond moeten worden vernietigd en honderden gezinnen opnieuw moeten worden gevestigd. Het zou de grootste lithiummijn in Europa worden en een van de grootste mijnen ter wereld. Het $2,4 miljard kostende project zal naar verwachting ongeveer 90 procent van de Europese lithiumbehoefte dekken.

Rio Tinto, een in Londen gevestigd bedrijf met aandeelhouders variërend van China tot de Britse koninklijke familie, staat al bekend om schendingen van mensenrechten en het milieu, zoals de vernietiging op van Aboriginal grotten in Australië die bewijs bevatten van menselijke bewoning 46.000 jaar geleden. Op 19 juli ondertekende de Duitse kanselier Olaf Scholz een overeenkomst waardoor producenten uit EU-lidstaten toegang krijgen tot grondstoffen uit Servië.